مواد سفیدكننده دندان: مفید یا مضر؟

برای سفید كردن دندان‌ها از دو ماده پراكسید هیدروژن و كارباماید پراكساید استفاده می‌شود، كه سال هاست در دهان شویه‌هایی كه روزانه مصرف می‌شود، وجود دارند.

این مواد مورد تأیید جوامع دندان پزشكی هستند. اما توجه كنید گاهی برخی افراد به این مواد حساسیت دارند كه در این صورت اصلاً نباید با این مواد دندان ها را سفید كنند. برای این كه مطمئن شوید شما به این مواد حساسیت ندارید، از دندان پزشكتان بخواهید قبل از مصرف، این مواد را روی شما آزمایش كند.

نكته دیگر این كه ممكن است پس از سفید كردن دندان‌هایتان ‌«دچار حساسیت دندانی» شوید كه با نوشیدن چای داغ یا آب یخ و خوردن ‌بستنی و مواد غذایی ترش، دندان‌هایتان به صورت گذرا درد خواهند گرفت. معمولاً این حساسیت گذراست و می توان با فاصله انداختن بین جلسات درمانی، آن را بهبود بخشید. پس از اتمام دوره‌ درمانی، اگر همچنان حساسیت دندان های شما  به جا مانده بود، می‌توانید از خمیردندان ضد حساسیت استفاده كرده و آن را جایگزین خمیر دندان معمولی‌تان كنید.

به هر حال حساسیت دندانی یكی از عوارض سفید كردن دندان‌هاست كه شاید به آن گرفتار شوید.

چند درجه روشن‌تر؟

«اگر دندان‌هایم را سفید كنم، چند درجه روشن‌تر می‌شوند؟»

این شاید اولین سئوالی است كه از دندان پزشك می‌پرسید. در تبلیغات بسیاری از محصولات سفیدكننده دندان می‌بینیم كه ادعا می‌كنند، با یك بار استفاده از آن محصول، دندان‌های شما تا 9 درجه روشن‌تر می‌شوند، ولی این بیشتر یك فریب تبلیغاتی است تا واقعیت. معمولاً این محصولات، پس از هر بار استفاده، فقط 2 تا 3 درجه دندان‌ها را سفیدتر می‌كنند.

برای این كه بفهمید رنگ دندان‌هایتان، چقدر سفیدتر شده است، باید رنگ آنها را قبل و بعد از درمان، ثبت كنید. متأسفانه هنوز سیستم استانداردی در دندان پزشكی برای مشخص كردن رنگ دندان‌ها وجود ندارد و رایج‌ترین وسیله‌ای كه در مطب‌های دندان پزشكی استفاده می‌شود، نمونه رنگ "وایتا (Vita)" است. در این نمونه رنگ، رنگ دندان‌ها به 4 گروه تقسیم می‌شود:

A(قهوه‌ای مایل به سرخی)، B(زرد مایل به سرخی)، C(خاكستری) و D (خاكستری مایل به سرخی).

در هر یك از این 4 گروه، 4 یا 5 نوع تیرگی و روشنی وجود دارد. دندان پزشك به شما كمك خواهد كرد، رنگ دندان‌تان را قبل و بعد از درمان، با مقایسه با نمونه رنگ تعیین كنید و متوجه شوید، سفید كردن دندان‌ها، چند درجه دندان هایتان را روشن‌تر كرده است. جالب است بدانید، همه دندان‌های شما یك رنگ نیستند، معمولاً دندان های جلویی روشن‌تر و دندان‌های آسیا تیره‌ترند. هدف اصلی از سفید كردن دندان ها این نیست كه به روشن‌ترین درجه برسیم، بلكه دندان هایتان را باید تا درجه‌ای روشن كنید كه با رنگ چهره شما هماهنگی داشته باشد.

سفید كردن دوباره 

شما نباید تصور كنید یك بار كه دندان هایتان را سفید كردید، تا مدت‌ها دیگر به سفید كردن آنها احتیاج نخواهید داشت. سفید كردن دندان‌ها اثرات همیشگی ندارد. دندان ها معمولاً یك سال یا بیشتر سفید باقی خواهند ماند و حفظ نتایج درمانی به این بستگی دارد كه شما پس از سفید كردن دندان هایتان، چقدر توصیه‌های ایمنی را رعایت كنید.

نوشیدن زیاد قهوه و چای، كشیدن سیگار، استفاده از نوشابه‌های رنگی و عدم توجه به بهداشت دهان، از عواملی هستند كه تمام زحمت‌های شما را بر باد می‌دهند و دندان‌هایتان را در مدت زمان كوتاهی پس از سفید كردن، به رنگ اولیه خود باز می‌گردانند.

سفید كردن دندان؛ هرگز

دوست دارید بدانید چه كسانی نباید دندان هایشان را سفید كنند؟ حقیقت این است كه سفید كردن دندان‌ها برای بعضی افراد جواب نمی‌دهد و یا حتی خطرناك و مضر است.اگر مینا و یا عاج دندان‌های شما به صورت مادرزادی دارای نواقصی بوده و بد ساخته شده باشند، بعید است بتوانید با این تكنیك به رنگ دلخواهتان برسید، شما باید دندان هایتان را لامینیت كنید.

خانم‌های باردار یا شیرده نیز بهتر است سفید كردن دندان ها را به بعد از دوران بارداری یا شیردهی موكول كنند.

به طور كلی دندان‌هایی كه رنگشان زرد، نارنجی و قهوه‌ای است به درمان پاسخ بهتری می‌دهند، ولی دندان هایی كه رنگ زمینه‌ای آنها خاكستری یا آبی است، چندان سفید نمی‌شوند.

اگر دندا نهای شما شدیداً تغییر رنگ پیدا كرده است، معمولاً فقط با سفید كردن دندان‌ها، به رنگ دلخواهتان نخواهید رسید.

هشت توصیه ی مفید:

1 - ژل سفید كننده را فقط به مقدار تجویز شده، درون قاشقك بریزید. تصور نكنید با مصرف بیشتر، دندان ها زودتر و بیشتر سفید می‌شوند.

2 - در مواقعی كه قاشقك حاوی ژل سفیدكننده در دهانتان است، از مصرف مایعات و غذاها خودداری كنید.

3 - زمان تجویز شده را دقیقاً رعایت كنید.

4 - از فشردن قاشقك حاوی ژل با فشار دندان‌های فك مقابل یا با دست اجتناب كنید.

5 - در طول درمان، از خوردن آشامیدنی‌ها و موادغذایی رنگی مانند قهوه‌، چای، انواع كولاها، سبزی و انواع سس‌های رنگی دوری كنید.

6 - سیگار نكشید و از خوردن میوه‌های ترش و اسیدی مثل مركبات و تنقلات مثل لواشك، تمبرهندی و قره‌قورت خودداری كنید.

7 - از همه مهم تر اینکه قبل از استفاده از مواد سفیدكننده و در روزهای بعد از آن، دندان هایتان را به خوبی مسواك بزنید و نخ بكشید.

8 - اگر قاشقكی كه دندان پزشك برای سفید كردن دندان هایتان در خانه به شما داده است، دقیقاً متناسب با فك‌های شما نیست با او تماس بگیرید تا آن را برایتان تنظیم كند. چون در غیر این صورت، مواد سفیدكننده از لبه‌های آن به لثه‌ها، لب و زبان شما رسیده و آنها را زخم خواهند كرد.

چگونه فلوراید از پوسیدگی دندان جلوگیری می کند؟

مصرف مواد غذایی که دارای قند ساده ( مثل شکر ) یا نشاسته ( مثل شیرینی جات ) هستند، باعث رشد باکتری هایی در دهان می شوند که مولد پوسیدگی دندان  هستند.

املاح معدنی بطور دائم از دندان  های شما برداشته شده و املاح جدیدی جایگزین آنها می شوند.

فلوراید باعث تشکیل کریستال های فسفات کلسیم می شود که این کریستال ها به شکل مواد سختی با دندان ترکیب می شوند. این مواد سخت " فلوئور هیدروکسی آپاتیت " نام دارند.

به دلیل مقدار کم فلوراید موجود در بزاق دهان شما ، مقدار باکتری های دهان تغییر نمی کنند و نقش فلوراید در جلوگیری از پوسیدگی دندان  به دلیل جلوگیری از رشد این باکتری ها نیست ( یعنی فلوراید جلوی رشد باکتری های مولد پوسیدگی را نمی گیرد ).

فلوراید هنگامی می تواند از پوسیدگی دندان  جلوگیری کند که به طور همیشگی در بزاق دهان وجود داشته باشد.

با مصرف این مواد همیشه مقدار کمی فلوراید در دهان شما موجود خواهد بود.دانشمندان سعی دارند کاری کنند که فلوراید همیشه و به آرامی در بزاق دهان وجود داشته باشد.

^{آيا دهان يا بدنتان بوی مي دهد؟}

 ^{دليل ايجاد بوي بد و 6 راه ‌حل براي رفع آن}

^{تميزي فقط حمام كردن و عطر و ادكلن زدن نيست. شما ممكن است بسياري از اصول اوليه بهداشتي را هم رعايت كنيد، اما فقط با چشم ‌پوشي از چند نكته ظريف اما مهم، دچار بوي نامطبوع بدن شويد.}

^{در اينجا با برخي عواملي كه انتظار نداريد باعث بو گرفتن بدن شوند، آشنا مي‌شويد.}

^{1- اگر بعد از دوش گرفتن خودتان را خوب خشك نمي كنيد.}

^{رطوبت بين چين هاي پوستي مثلا زير سينه‌ها، زيربغل، كشاله‌هاي ران و يا لاي انگشتان پا محبوس مي‌شود و چون در اين قسمت‌ها راهي براي ورود هوا وجود ندارد، براي قارچ‌ها و باكتري‌ها فرصتي مناسب پيش مي‌آيد كه به توليد مثل بپردازند و بوي بد و سوزش ايجاد كنند.}

^{راه حل: بعد از اينكه از حمام بيرون آمديد و خودتان را خشك كرديد، سشوار را روي درجه سرد تنظيم كنيد و تمام قسمت‌هايي را كه ممكن است خيس مانده باشند سشوار بكشيد.}

^{همچنين مي‌توانيد از پودر‌هاي جاذب رطوبت حاوي عوامل ضدقارچ، براي بدن و كفش‌هاي تان استفاده كنيد.}

^{2- اگر عاشق غذاهاي تند و تيز هستيد.}

^{غذاهايي كه ادويه كاري، سير و ... دارند، نه تنها دهان را بدبو مي‌كنند، بلكه روي بوي عرق بدن شما هم تاثير مي‌گذارند. وقتي اين غذاها به دستگاه گوارش برسند، چند نوع گاز بدبو حاوي گوگرد توليد مي‌كنند. بسياري از اين محصولات فرعي در روده‌ها و كبد متابوليزه مي‌شوند، اما بعضي از آنها مانند متيل سولفيد جذب خون مي‌شوند و به سمت شش‌ها و منافذ پوستتان مي‌روند. اين اثر ممكن است ساعت‌ها در بدن شما بماند.}

^{راه‌حل: با شستن دهان و يا جويدن مقداري جعفري مي‌توان موقتا اين بوهاي زننده را برطرف كرد، اما تا غذاي تند و تيزي كه ميل كرده‌ايد هضم نشود، اين بوها با شما همراه‌اند. البته اگر شما و اطرافيان تان همه با هم يك نوع غذا را خورده ايد، به سختي بوي بدي از يكديگر حس مي‌كنيد، اما ديگران به خوبي بوي شما را تشخيص مي‌دهند.}

^{3- اگر فقط دندان‌هايتان را مسواك مي‌زنيد و به فكر زبانتان نيستيد.}

^{اگر هنگام مسواك زدن زبانتان را فراموش كنيد، نفس شما آن‌ قدر كه انتظار داريد تازه نخواهد بود. زبان پوشيده از هزاران} 

^{پرز ريز است كه مي‌تواند جايگاه مناسبي براي ذرات غذايي باشد. پس حتي اگر مرتب مسواك بزنيد و نخ دندان بكشيد، ذرات غذا بين پرزهاي زبان شما جمع مي‌شوند و باكتري ‌ها را به خود جذب مي‌كنند و اين باكتري‌ها شروع به توليد سولفيد هيدروژن كرده و بوي بدي ايجاد مي‌كنند.}

^{راه‌حل: شستن دهان ممكن است به شما كمك كند، اما بهترين راه براي زدودن اين باكتري‌ها و ذرات غذايي، استفاده از اسكريپر (scraper) زبان است(تصوير روبرو).}

^{همچنين مي‌توانيد روي زبان تان را با مسواكي كه موهاي نرم دارد، مسواك بزنيد.}

^{4- اگر وقتي خوابيد، دهانتان باز مي‌ماند.}

^{خوابيدن با دهان باز باعث مي‌شود جدار داخلي دهان خشك شود و سلول‌هاي مرده بتوانند روي زبان، لب و لثه‌ها متراكم شده و سپس تجزيه شوند و فردا صبح دهان شما بو بگيرد.}

^{راه‌حل: صبح‌ها مسواك بزنيد، نخ دندان بكشيد و نصف فنجان آب ليموي تازه قرقره كنيد تا باكتري‌هاي بوزا را از بين ببرد. سپس ماست ميل كنيد، زيرا حاوي باكتري‌هاي لاكتوباسيل است كه جاي باكتري‌هاي مولد بوي بد دهان را مي‌گيرند.}

^{مخلوط ماست و آب‌ليمو هم بوي بد را خنثي مي‌كند و اثر آن 12 تا 24 ساعت خواهد ماند.}

^{5- اگر فقط دئودورانت مي‌زنيد.}

^{هنگام خريد دئودورانت‌هاي زير بغل برچسب محصول را به دقت بخوانيد و مطمئن شويد كه ضدعرق هم دارد ياخير. دئودورانت‌هايي كه مواد ضد عرق ندارند، به‌طور موقتي بوي بد را مي‌پوشانند، اما از عرق كردن جلوگيري نمي‌كنند.}

^{راه‌حل: زير بغل شما فقط به ضدعرق احتياج دارد (مثل مام)، اما اگر دوست داريد بو‌ي خوبي هم بدهد، محصولي را انتخاب كنيد كه هم دئودورانت و هم ضدعرق داشته باشد. اگر شما از آن دسته افراد هستيد كه زياد عرق مي‌كنند، به‌خصوص در روزهاي تابستاني كه پوست چسبناك مي‌شود، ضدعرق را قبل از خوابيدن بزنيد. در طول شب بدن كمتر عرق مي‌كند، در نتيجه مواد آلومينيومي ضدعرق شما وارد غدد عرق مي‌شوند و براي مدت 24 ساعت اثر خود را بر جاي مي‌گذارند، حتي اگر فردا صبح دوش بگيريد.}

^{همچنين مي‌توانيد به يك متخصص پوست و مو مراجعه كنيد و از او بخواهيد برايتان محلول‌هاي ضدعرق قوي حاوي "آلومينيوم كلرايد" تجويز كند.}

^{6- اگر دارو مصرف مي‌كنيد.}

^{بسياري از دارو‌ها، از ضدآلرژي‌ها گرفته تا داروهاي فشار خون، مي‌توانند سبب خشكي دهان، يعني يكي از مهم‌ترين دلايل بوي بد دهان شوند. به علاوه، ممكن است از عمل استيل كولين (يكي از واسطه هاي شيميايي در مغز) جلوگيري كنند.}

^{راه‌حل: از پزشك معالج‌تان بخواهيد برايتان دارويي تجويز كند كه خشكي دهان جزو عوارض جانبي آن نباشد. همچنين براي تحريك ترشح بزاق هر از گاهي در دهانتان آب بچرخانيد. قهوه‌ را كم مصرف كنيد و سعي كنيد بيشتر از بيني‌تان نفس بكشيد. از OTCهاي حاوي كربوكسي متيل سلولز يا هيدروكسي اتيل سلولز استفاده كنيد تا بزاق شما غليظ ‌تر شود.}

^{نوشيدني ‌هاي اسيدي باعث تخريب دندان مي شوند} 

^{افرادي كه نوشيدني‌هاي اسيدي مي ‌‌خورند، ممكن است با سرعت بيشتري در معرض فرسايش ميناي دندان قرار گيرند.}

^{فرسايش دنداني (erosion) هنگامي رخ مي‌ دهد كه ميناي دندان به وسيله اسيدهايي كه در دهان تشكيل مي ‌شوند، خورده شود و به اين ترتيب دندان‌ ها آسيب ‌پذير مي‌ شوند، ترك مي ‌خورند و تغيير رنگ مي ‌دهند.}

^{فرسايش دنداني يك فرآيند شيميايي است كه به تخريب دندان مي ‌انجامد و نبايد آن را با سايش دندان (abrasion) كه فرآيندي مكانيكي است، اشتباه كرد.}

^{فرسايش دنداني عارضه ‌اي است كه به خصوص در ميان كودكان و نوجوانان شايع شده است.}

^{اما چرا اين گونه است؟‌ كارشناسان معتقدند تا حدي زيادي، نوشيدن نوشابه‌هاي اسيدي در اين امر نقش دارند.}

^{نوشابه‌هاي گازدار، نوشابه‌هاي انرژي زاي ورزشي، آب ميوه‌ها و قهوه حاوي مقدار زيادي اسيد هستند.}

^{در نوشابه‌ هاي گازدار، به خصوص در نوشابه ‌هاي گازدار كولا، يكي از طعم‌ دهنده‌هاي اصلي اسيد فسفريك است. همين اسيد در دندانپزشكي براي ناهموار كردن ميناي دندان پيش از نصب بريج به كار مي ‌رود و دندانپزشكان به عنوان كاغذ سمباده از آن استفاده مي ‌كنند.}

^{قندي كه در اكثر نوشابه‌ ها به كار مي ‌رود نيز ممكن است نقشي در اين فرسايش ايفا كند.}

^{هنگامي كه پلاك ميكروبي روي دندان، قند نوشابه ‌ها و غذاها را جذب مي‌ كند، اسيدي را تراوش مي كند كه ميناي دندان را خراب مي ‌كند.}

^{مردم با در دهان نگه داشتن نوشابه ‌هاي گازدار و آب ميوه‌ها براي لذت ‌بردن از رايحه يا گاز آنها، موجب مي شوند كه دندان ‌ها مدت بيشتري در معرض اين اسيدها و قندها قرار گيرند.}

^{چيزهاي ديگري هم ممكن است در فرسايش دنداني نقش داشته باشند. داروهايي مانند آسپيرين نيز مي ‌توانند باعث فرسايش دندان شوند. همچنين بيماري‌ هايي مانند برگشت اسيد معده به مري، يا اختلال هاي غذا خوردن كه با استفراغ مزمن همراه هستند(مانند بي اشتهايي عصبي)ممكن است دندان ‌ها را در معرض اسيد معده قرار دهند.}

^{از طرف ديگر ممكن است كمبود دريافت فلورايد هم يكي از دلايل شيوع فرسايش دنداني باشد.}

^{مردم به طور فزاينده‌اي به جاي آب لوله كشي فلورايددار به مصرف آب هاي معدني بسته بندي شده روي آورده‌اند، كه ممكن است حاوي فلورايد نباشند.} 

^{مردم همچنين نوشابه‌ هاي گازدار و آب ميوه‌ها را جايگزين آب مي ‌كنند.}

^{فلورايد باعث استحكام مينا و مقاومت آن در برابر فرسايش مي‌ شود.}

^{بنابراين كارشناسان توصيه مي ‌كنند افرادي كه آب لوله كشي نمي ‌نوشند،‌ از خميردندان ‌ها و دهان ‌شويه‌ هاي فلورايددار استفاده كنند.}

^{راه ديگر جلوگيري از فرسايش دنداني اين است كه حدود نيم ساعت بعد از نوشيدن نوشابه‌ هاي گازدار يا آب ميوه، دندان ‌هاي ‌تان را مسواك بزنيد.}

^{اما اگر مسواك زدن را بلافاصله بعد از خوردن اين مواد غذايي انجام دهيد، ممكن است با ساييدن مينايي كه از قبل به علت حمله ي اسيد، نرم شده است، آسيب وارد بر آن را تشديد كنيد.}

^{به اين ترتيب شما يك لايه ميكروسكوپي از مينا را كه مي‌ تواند با مواد معدني موجود در بزاق تقويت شود، برمي‌ داريد.}

^{بزاق، اسيديته دهان را متعادل مي ‌كند و مواد معدني كه به وسيله غذاهاي اسيدي از آن بيرون كشيده شده است، به آن بازمي ‌گرداند.}

^{البته افرادي كه در مورد فرسايش دندان‌هاي‌ شان نگرانند، بايد در معاينه ي دندانپزشكي كه يك يا دو بار در سال دارند،‌ از دندان پزشك ‌خود بخواهند دندان ‌هاي ‌شان را از اين لحاظ مورد معاينه قرار دهد.}

^{جرم ‌گيري دندان، دوستي به ظاهر دشمن}

^{برخورد رنگ و فرم دندان‌ ها بسيار مورد توجه فرد مقابل قرار خواهد گرفت. رنگ دندان ‌ها بخش مهمي از زيبايي ظاهري هر فرد محسوب مي ‌شود.}

^{طبق آمار گزارش شده 85 درصد افراد به خصوص جوانان به دنبال ترميم و سفيد كردن دندان‌ هاي خود هستند و از روش‌ هاي مختلف براي ايجاد ظاهر مناسب دندان ‌ها استفاده مي ‌كنند.}

^{عوامل تغيير رنگ دندان ها}

^{سفيدي رنگ دندان ‌ها تحت ‌تاثير عوامل مختلفي است. برخي افراد به طور ژنتيكي دندان‌ هاي سفيد تري نسبت به ديگر افراد دارند.}

^{چندين عامل در تغيير رنگ دندان‌ ها موثر است:}

^{* برخي بيماري ‌ها موجب تغيير رنگ دندان‌ ها مي ‌شود.}

^{* مصرف بعضي از داروها مانند آنتي ‌بيوتيك ‌ها نيز از عوامل مهم در تغيير رنگ دندان ‌ها است.}

^{* مصرف مواد غذايي حاوي مواد رنگي و نوشيدني‌ هايي چون قهوه و چاي نيز در تغيير رنگ دندان ‌ها موثر است، حتي مصرف زياد نوشابه‌ ها نيز مي ‌تواند رنگ دندان‌ ها را تغيير دهد.}

^{* موادي چون نيكوتين و تنباكو نيز در اثر مصرف دخانيات موجب زردي رنگ دندان‌ ها مي ‌شود.}

^{* با افزايش سن، ميناي دندان كه بيروني ‌ترين و سخت ‌ترين قسمت دندان است نازك شده و تغيير رنگ دندان‌ ها رخ مي ‌دهد.}

^{* برخي تغيير رنگ ‌ها نيز بر اثر ضربه به دندان يا بر اثر مواد پر كننده دندان، مانند امالگام رخ مي ‌دهد.}

^{* بخش ديگري از تغيير رنگ ‌ها در اثر پوسيدگي دندان به وجود مي آيد كه معمولا دندان به رنگ سياه در مي ‌آيد و با گذشت زمان در دندان ايجاد حفره كرده و درد دندان را سبب مي ‌شود.}

^{تشكيل جرم دندان}

^{بزاق دهان به صورت طبيعي داراي املاح بسياري است كه معمولا اين املاح در جاهايي از دهان و قسمت‌ هايي از دندان‌ ها كه كمتر مسواك مي ‌شوند رسوب مي ‌كند. به مرور زمان ميكروب ‌هاي دهاني نيز به اين رسوبات اضافه شده و مواد غذايي نيز از طريق همين لايه‌ هاي چسبنده روي دندان‌ ها رسوب مي‌ كنند و تجمع مي ‌يابند و به اين صورت پلاك‌ هايي روي دندان ‌ها تشكيل مي ‌شود.}

^{در مراحل اوليه اين پلاك ‌ها به راحتي با مسواك زدن و نخ دندان كشيدن قابل پاك شدن هستند، اما به مرور زمان با اضافه شدن هر چه بيشتر مواد آلي و املاح بزاق و ميكروب ‌هاي ديگر، اين پلاك ‌ها قابل تميز كردن نخواهند بود و به لايه‌اي سخت تبديل شده كه جرم دندان خوانده مي ‌شود.}

^{تشكيل جرم دندان بستگي زيادي به عادات غذايي و زندگي فرد و عدم مسواك زدن صحيح دارد و اين در حالي است كه برخي از افراد فيزيولوژي بزاق دهان شان به گونه ‌اي است كه مستعد تشكيل جرم دندان و التهاب و پوسيدگي دندان هستند.}

^{جرم گيري و لثه}

^{جرمي كه روي دندان ‌ها تشكيل مي ‌شود به مرور زمان سبب التهاب و تورم لثه‌ ها شده و پوسيدگي دندان را سبب مي ‌شود. در اين مرحله با كوچك‌ ترين تحريكي چون مسواك زدن، خونريزي لثه رخ مي ‌دهد. چنان چه جرم‌ گيري صورت نگيرد مي‌ تواند اثرات مخرب غيرقابل برگشتي براي دندان ‌ها و لثه ايجاد نمايد. معمولا اثرات التهابي جرم‌ ها بر لثه بدون درد است، بنابراين بيمار تا مدت ‌ها ممكن است متوجه اثر تخريبي جرم بر لثه خود نگردد.}

^{اساس كار دستگاه جرم ‌گير بر لرزش ‌هايي است كه با نوساناتي ضربه‌ هاي كوتاهي بر دندان وارد كرده و جرم دندان‌ ها را از بين مي ‌برد، اما نياز به هيچ‌ گونه بي ‌حسي ندارد.}

^{جرم‌ گيري و پوسيدگي دندان}

^{بيشتر مردم تصور مي ‌كنند كه جرم‌ گيري دندان موجب نازك شدن ميناي دندان و پوسيدگي آن مي ‌شود، اما در واقع هنگامي كه جرم روي دندان‌ ها تشكيل مي ‌شود لايه ‌اي روي دندان ‌ها قرار گرفته و آن را از تحريكات سرما و گرما حفظ مي ‌كند. به هنگام جرم‌ گيري اين لايه برداشته مي‌ شود و حساسيت به سرما و گرما در دندان‌ ها رخ مي‌ دهد و اين باور غلط را به وجود مي ‌آورد كه دندان ‌ها در اثر جرم‌ گيري تراشيده شده و خالي شده‌اند.}

^{بايد توجه داشت كه اساسا دستگاه جرم ‌گيري قادر به تراش دندان نيست و اين حساسيت تنها به علت برداشته شدن لايه جرم است.}

^{جرم گيري و لق شدن دندان ها} 

^{همان ‌طور كه اشاره شد جرم دندان پس از تشكيل به مرور زمان لثه را تخريب كرده و جايگزين بافت لثه مي ‌گردد. در اثر عقب‌ نشيني لثه، بين دندان‌ ها فضاي خالي ايجاد مي ‌شود كه اين فضاها توسط جرم دندان پر مي شود و با مشاهده دندان ها، تنها قسمتي از جرم تشكيل شده قابل رويت است و قسمت اصلي آن كه جايگزين لثه تخريب شده است قابل ديد نيست. پس از جرم‌ گيري اين فضاها آشكار شده و لثه ي از بين رفته ديده مي ‌شود و اين تصور غلط را به وجود مي ‌آورد كه جرم ‌گيري سبب از بين رفتن بافت لثه شده است.}

^{از طرفي با جرم ‌گيري و پاك شدن جرم از فضاهاي به وجود آمده در اثر تخريب لثه، دندان‌ ها حالت لق‌ شدگي پيدا مي‌ كنند و فرد گمان مي‌ كند اين عدم استحكام دندان در اثر جرم‌ گيري است حال آن كه اين لق‌ شدگي در اثر تجمع جرم به وجود آمده و به علت تجمع جرم مشهود نبوده است.}

^{ضرورت جرم گيري} 

^{ضرورت انجام جرم ‌گيري با توجه به مضرات تجمع ميكروب ها و تشكيل پلاك ‌ها در دهان اجتناب ‌ناپذير است، چرا كه جرم نه ‌تنها بافت لثه را از بين مي ‌برد، بلكه موجب پوسيدگي دندان نيز مي‌ شود. با تخريب هر چه بيشتر بافت لثه، موجب لق ‌شدن دندان‌ ها گرديده كه در نهايت راهي جز كشيدن دندان را براي بيمار باقي نخواهد گذاشت.}

^{اما جرم ‌گيري بايد حتما به وسيله فرد آموزش ‌ديده انجام شود تا از آسيب‌ هاي احتمالي به ميناي دندان جلوگيري شود. از طرفي انجام جرم‌ گيري بايد به توصيه دندانپزشك و در حد تعادل صورت گيرد، چرا كه جرم ‌گيري بيش از حد رنگ دندان‌ ها را به آبي متمايل مي‌ نمايد. دندانپزشكان انجام جرم ‌گيري را هر 6 ماه توصيه مي‌ كنند.}

^{اما رعايت بهداشت دهان و دندان‌ ها(استفاده منظم از مسواك و نخ دندان) نقش بسيار مهمي در عدم تجمع جرم و به خصوص تغيير رنگ دندان ‌ها ايفا مي ‌كند.}

^{استفاده از خميردندان ‌هايي كه به ضد جرم معروف هستند اگرچه در كوتاه‌ مدت ممكن است مفيد باشد و رنگ دندان ‌ها را سفيد نمايد، اما در طولاني‌ مدت به علت وجود مواد ساينده در آن ها روي دندان ‌ها خراش ايجاد كرده و  زمينه را جهت رسوب املاح بزاق و تجمع ميكروب ‌ها و تشكيل پلاك فراهم مي‌ كند.}

       
خلاصه :
با یک سیم‌ کشی روی دندان‌های تان به خانه بر گشته ‌اید و با خودتان می ‌گویید تا چند ماه دیگر از شر آن دندان‌ های خرگوشی راحت می ‌شوید. ولی این پایان ماجرا نیست. نگهداری از سیم‌ها و براکت‌ها و پلاک ارتودنسی هم بایدها و نباید‌هایی دارد که دانستن آنها برای سلامت دندان‌های تان بسیار ضروری است.
متن کل خبر :
با یک سیم‌ کشی روی دندان‌های تان به خانه بر گشته ‌اید و با خودتان می ‌گویید تا چند ماه دیگر از شر آن دندان‌ های خرگوشی راحت می ‌شوید. ولی این پایان ماجرا نیست. نگهداری از سیم‌ها و براکت‌ها و پلاک ارتودنسی هم بایدها و نباید‌هایی دارد که دانستن آنها برای سلامت دندان‌های تان بسیار ضروری است.

استفاده از نخ دندان مخصوص برای آن هایی که سیم و نگین دارند، ضروری است.

این نخ دندان‌ به دلیل داشتن سه قسمت عمده، یعنی قسمت تنیده شده و سخت‌تر، قسمت کاموایی و قسمتی که شبیه دیگر نخ دندان‌ها است، قادر است به خوبی دندان‌های شما را از تماس با مواد غذایی و عوامل پوسیدگی دندان محافظت کند.

حتی استفاده از دهان‌ شویه‌های حاوی فلوراید، دو تا سه بار در هفته توصیه می ‌شود. مطمئن باشید اگر این نکات را رعایت کنید، به هیچ‌ وجه دندان‌های شما دچار پوسیدگی نخواهند شد.

گله شما از پوسیدگی‌ دندان یا بیماری لثه متعاقب ارتودنسی، ربطی به این درمان ندارد و به علت بی ‌توجهی شما در سلامت دندان‌های تان است.

اغلب افرادی که مراجعه ماهیانه به ارتودنتیست خود ندارند و طی درمان (یک ساله یا کمتر و بیشتر) نکات بهداشتی را رعایت نمی ‌کنند، در مناطق اطراف براکت‌ها، با پوسیدگی‌ های مربعی یا مکعب مستطیل، به صورت تغییر رنگ مواجه خواهند شد.

جالب است بدانید امروزه به دلیل حذف روش‌ های قدیمی بسیاری از مشکلاتی که متعاقب ارتودنسی ایجاد می ‌شد، از بین رفته اند. در قدیم به جای براکت‌ها حلقه هایی دور دندان قرار می دادند که فلزی بود و علاوه بر نمای نازیبا، به علت از بین رفتن چسب زیرین، ایجاد پوسیدگی هم می‌ کرد، اما امروزه با استفاده از چسب مخصوصی به نام کامپوزیت، براکت‌ها به سطح مینا چسبانده می ‌شوند.

اغلب ارتودنتیست‌ها نیز دقت می‌ کنند از کامپوزیت مناسبی برای دندان‌ های جلویی که دید بیشتری دارند، استفاده کنند تا ته رنگ زرد روی دندان‌ ها ایجاد نشود. پس از ارتودنسی نیز، تنها با برداشتن آن لایه نازک ، علاوه بر دندان ‌های مرتب و متناسب در فک بالا و پایین، از سفیدی و درخشندگی آن ها لذت می ‌برید.
قرص‌ های آشکارساز

شما می ‌توانید این قرص‌ها را از دندانپزشک ‌تان بخواهید. کافی است این قرص‌ ها را بجوید. خواهید دید تمام پلاک‌ های میکروبی روی سطح دندان‌های تان رنگ می‌ گیرند و شما می ‌توانید به آسانی آن ها را ببینید و با مسواک زدن از روی سطح دندان‌های تان پاک کنید.
مسواک بین دندانی

مسواک ‌های مخصوص

مسواک ‌هایی در بازار وجود دارند که موهای بخش مرکزی سر آنها، کوتاه ‌تر از موهایی هستند که در محیط قرار دارند. بنابراین شما می ‌توانید سر این مسواک ‌ها را روی براکت‌ها (نگین‌ ها) منطبق کنید و اطراف براکت ‌ها را به راحتی تمیز کنید.

اگر هم در اثر خارج کردن دندان‌های تان، میان آن ها فاصله افتاده است، می ‌توانید از مسواک ‌های بین دندانی "Inter dental Brush" برای تمیز کردن فاصله میان دندان‌های تان استفاده کنید (تصویر روبرو).


دهان ‌شویه یادتان نرود

توصیه دیگر ما به شما، استفاده از دهان ‌شویه‌ های حاوی فلوراید است. فلوراید موجود در این دهان‌شویه‌ ها، روی سطوح دندان‌ ها نشسته و از پوسیدگی‌ دندان‌ ها طی مدت ارتودنسی جلوگیری خواهد کرد.
پلاک ‌های متحرک

اگر شما پلاک‌ های متحرک ارتودنسی دارید، رعایت بهداشت آن آسان‌ تر است، چون می‌ توانید برای تمیز کردن، آن را از دهان ‌تان خارج کنید. برای تمیز کردن آن می ‌توانید از "مسواک نرم" و صابون مایع و آب ولرم استفاده کنید.

برای تمیز کردن پلاک ارتودنسی ‌تان از خمیردندان ‌های معمولی استفاده نکنید، چون موجب سایش پلاک شما می ‌شوند.

پلاک ارتودنسی را روی کاسه دست‌ شویی تمیز نکنید، چون اگر از دست ‌تان رها شود، در اثر برخورد با کف سرامیک خواهد شکست. بهتر است یک کاسه پلاستیکی پر از آب زیر دست ‌تان قرار دهید و پلاک ‌تان را روی آن بشویید. می ‌توانید پلاک‌ ارتودنسی ‌تان را بالای یک سطح نرم نیز تمیز کنید تا در صورت رها شدن از دست ‌تان، نشکند.
فقط آب

نقش تغذيه در سلامت دهان و دندان

آشاميدنى ها و تعداد وعده هاى غذايى با تاثير بر روى ميکروب هاى موجود در دهان، نقش مهمى را در تکامل دندان، لثه، نسوج و ساختار استخوانى محيط دهان و همچنين پيشگيرى از انواع بيمارى هاى دهان ايفا مي کنند که عمدتاً اين تاثيرات به شکل سيستميک است.

کمبود ويتامين هاى B12 ، C ، ريبوفلاوين ، فولات و مواد معدنى مثل روى ، آهن، در کاهش روند ترميم نسوج دهانى موثر است. به همان نسبت که کمبود مواد ياد شده در شکل گيرى و سلامت دهان موثر است، متقابلاً شکل و سلامت حفره ي دهان نيز در دريافت مواد فوق و استفاده از آنها نقش دارد؛ به عبارتى مى توان گفت اين دو وضعيت به گونه اى به هم وابسته اند.

بيمارى هاى دهان عمدتاً در پى پوسيدگى دندان ها ايجاد مى شود. فقدان يک يا چند دندان و يا بى دندانى کامل در سنين بالاى 65 سال رايج است که اين مشکل تاثير بسزايى در تغذيه ي اين دسته از افراد دارد و علاوه بر آن باعث اختلال در رشد، تکامل، بقا و ساختار حفره دهانى مى شود.

جزئيات اشاره شده در ذيل بخشى از اين مشکلات را مطرح مى سازد.

بيمارى هاى پريودنتال به صورت يک بيمارى موضعى و سيستميک محسوب مى شود. کمبود موادى مانند ويتامين هاى A، C، E ، فولات و بتاکاروتن و املاح معدنى چون کلسيم ، فسفر و روى در ايجاد بيمارى ياد شده نقش موثرى دارند.

سرطان دهان که اغلب در اثر استفاده ي بيش از حد تنباکو و الکل رخ مى دهد، از سويى باعث افزايش نياز به کسب انرژى و مصرف مواد غذايى در بيمار مى شود و از طرف ديگر در خوردن و تغذيه ي بيمار مشکلاتي را به وجود مي آورد که عمدتاً مى تواند ناشى از روش هاى درمانى مانند جراحى ها، راديوتراپى، شيمى درمانى و ساير موارد درمانى باشد.

از بيمارى هاى حاد و مزمن ديگرى که مى تواند در توانايى خوردن فرد، تاثير منفى داشته باشد مى توان به ديابت کنترل نشده اشاره کرد که توام با سندرم سوزش زبان، برفک و خشکى دهان است. همچنين مشکلات دهانى مي تواند ناشى از نقص سيستم ايمنى بدن مانند ايدز باشد.


* نقش تغذيه در تکامل دندان ها

تکامل دندان هاى شيرى در ماه دوم و سوم جنينى آغاز مى شود و معدنى شدن آنها از ماه چهارم جنينى تا دهه ي اول زندگى فرد ادامه دارد. مواد غذايى که جنين از بدن مادر دريافت مى نمايد، نقش موثرى در تشکيل و تکامل ساختار دندان ها در مرحله قبل از رويش آنها دارد.

تشکيل دندان ها با معدنى شدن ماتريکس پروتئينى آنها همراه است. در عاج دندان، پروتئين به صورت الياف کلاژن است که براى ساخت آنها وجود ويتامين C ضرورى است. ويتامين D جزء اساسى جهت تشکيل بلورهاى هيدروکسى آپاتيت از کلسيم و فسفر است. فلورايد نيز با اضافه شدن روى بلورهاى هيدروکسى آپاتيت، لايه ي مقاوم به پوسيدگى را روى دندان ها ايجاد مى کند.

تغذيه و رژيم غذايى در تمام مراحل تکامل، رويش و بقاى دندان موثر است. پس از رويش دندان، تغذيه نقش موثر و مداومى در تکامل، تقويت و معدنى شدن مينا و بقيه ي اجزاى دندان دارد.

نقش موضعى مواد غذايى مصرفى به ويژه کربوهيدرات ها و دفعات مصرف غذا را نبايد فراموش کرد که در پي آن باکترى هاى دهان باعث توليد اکسيدهاى آلى از اين مواد غذايي و در نتيجه پوسيدگى دندان ها مي شوند.

در طول زندگى فرد رژيم غذايى نقش موثرى را در دندان ها، استخوان ها، پايدارى نسوج دهان و مقاومت در مقابل عفونت و افزايش عمر دندان ها دارد.

 

دانلود کتاب زیبای بهداشت دهان ودندان

دانلود کتاب زیبای بهداشت دهان ودندان

نبیل امیری: عصب‌كشي، اسمي كه به غلط براي عمليات درمان ريشه دندان باب شده است، همواره ما را به ياد يكي از دردناك‌ترين، طولاني‌ترين و چه‌بسا ناشناخته‌ترين عمليات‌هاي دندانپزشكي مي‌اندازد؛ مجموعه درماني كه معمولا قبل از آغاز نيز با درد همراه است و زياد شنيده‌ايم كه زمان درمان هم دردناك خواهد بود.




مهم‌تر از همه اين‌كه نمي‌دانيم در حين درمان قرار است چه اتفاقي بيفتد. دندانپزشك با مقدار زيادي وسايل عجيب و غريب سوهان مانند و يك متر كوچك به سراغ دندانمان مي‌آيد. مرتب اين سوهان‌هاي كوچك را داخل دندانمان بالا و پايين مي‌برد و سپس آنها را جلوي متر كوچكي كه در دست دارد، اندازه مي‌گيرد. هرازگاه عكسي مي‌گيرد و... اگر يكي از دندان‌هايتان تحت درمان ريشه قرار گرفته باشد، اين مراحل را خيلي خوب مي‌شناسيد و به ياد داريد. ريشه دندان از سه كلمه Root به معناي ريشه، Canal به معناي مجرا و Therapy به معني معالجه تشكيل شده كه مفهوم كلي آن معالجه مجراي ريشه دندان است و شاخه‌اي از دندانپزشكي به نام اندو يا اندودنتيكس است كه دانش و اعمالي را دربرمي‌گيرد كه به معالجه و حفظ ريشه دندان مي‌پردازد و وظيفه تشخيص و درمان پالپ‌هاي آماسي و بيمار شده را به عهده دارد. بنابراين درمان ريشه يا روت كانال تراپي عبارت است از نجات يا درمان دنداني كه بر اثر پوسيدگي وسيع مجاور اتاق عصب در معرض از دست رفتن است.
بخش اعظم ساختمان دندان را عاج تشكيل مي‌دهد، درون عاج فضايي وجود دارد كه شامل عصب و شبكه مويرگي است كه اصطلاحا به آن پالپ گفته مي‌شود. پالپ از شاخه‌هاي اصلي اعصاب و عروق در انتهاي ريشه منشعب مي‌شود و از درون كانال‌هايي كه در ريشه وجود دارد، به اين فضا مي‌رسد. حس، تغذيه، عاج‌سازي و دفاع ميكروبي از اعمال پالپ به شمار مي‌آيند. اين بافت نرم ممكن است تحت تأثير ميكروب‌ها عفوني شود و عفونت را در مسير ذكر شده به استخوان اطراف ريشه منتقل كند، در چنين مواردي تمام اين بافت توسط دندانپزشك برداشته شده، محفظه پالپ و كانال‌ها تميز و به نحو مطلوبي پر مي‌شود.
دكتر پيمان مهرورزفر، عضو انجمن اندودنتيست‌هاي ايران در اين خصوص به خبرنگار «جام‌جم» مي‌گويد: تعداد ريشه دندان‌ها به طور معمول و طبيعي بين يك تا سه عدد است، ولي دندان‌هايي نيز وجود دارند كه داراي يك يا چند ريشه اضافي هستند و در حين كار و با گرفتن راديوگرافي كشف مي‌شوند. به طور طبيعي دندان‌هاي قدامي داراي يك ريشه، دندان‌هاي آسياي كوچك داراي يك يا دو ريشه و دندان‌هاي آسياي بزرگ 3 و 4 ريشه‌اي هستند. مراقبت‌ها، مراجعه و معاينات منظم دندانپزشكي و رعايت اصول بهداشت دهان و دندان و ترميم پوسيدگي‌ها در مراحل اوليه لازم است تا دندان نياز به معالجه عصب نداشته باشد.
وي در خصوص عوامل موثر در آسيب و صدمه به پالپ دندان ادامه مي‌دهد: عوامل متعددي سبب آسيب به پالپ مي‌شوند كه عمده‌ترين آن تأخير در ترميم پوسيدگي‌ها و در نتيجه گسترش آنها به پالپ دندان است كه سبب نفود ميكروب‌ها به پالپ مي‌شود. پوسيدگي‌هاي دنداني اگر درمان نشوند، بعد از تخريب مينا و عاج به پالپ رسيده و باعث التهاب، آماس و بيماري پالپ آن مي‌شوند. علاوه بر پوسيدگي، عوامل ديگري چون سابقه ضربه ناگهاني به دندان حتي در مواردي چون ضربه قاشق يا شكستن تخمه، پسته و بادام، پركردگي‌هاي وسيع، شكستگي و ترك دندان، تحليل و سايش شديد دندان‌ها و بيماري‌هاي پيشرفته لثه در ايجاد آماس و بيماري پالپ نقش دارند. بعضي از مواد ترميمي نيز سبب‌ساز هستند. همچنين بيماري‌هاي شديد لثه مي‌تواند باعث صدمه به پالپ شود كه در چنين مواردي درمان ريشه همراه درمان لثه صورت مي‌گيرد.
به گفته دكتر مهرورزفر، درمان ريشه دندان به درمان قسمت داخلي دندان كه حاوي عصب و رگ‌هاي داخلي دندان است، گفته مي‌شود و به عبارتي، اگر در دندان شما پوسيدگي ايجاد شده و مدت طولاني در دندان شما جا خوش كرده، مينا و عاج دندانتان را درگير كرده و مقاومت آنها را در برابر ميكروب‌ها از بين برده است. اكنون به ناحيه داخلي دندان (پالپ) يا به اصطلاح عصب يا مغز دندان نفوذ كرده و آنها را درگير خواهد كرد. خاصيت پالپ دندان اين است كه اگر تنها از يك نقطه كوچك هم به محيط خارج از دندان باز شود، به دليل نفوذ ميكروب‌ها و پخش شدن آنها، قابليت دفاع خود را از دست مي‌دهد. به عبارتي، در دنداني كه پالپ آن به علت پوسيدگي يا شكستگي تاج دندان به محيط خارجي دندان باز مي‌شود، عمليات درمان ريشه اجتناب‌ناپذير است. تمام رگ‌ها و اعصاب داخل پالپ بايد خارج شوند تا كانون عفونت را به همراه خود خارج كنند و سپس اتاقك خالي پالپ شكل‌دهي شده، به كمك مواد مخصوصي پر شود تا راه ورود ميكروب‌ها را ببندد. دنداني كه پالپ آن خارج شده باشد، به دليل قطع اعصاب و رگ‌هاي داخلي آن آب زيادي از دست مي‌دهد و خيلي زود خشك و شكننده مي‌شود. از طرفي از آنجا كه معمولا پوسيدگي‌هاي بزرگي در دندان ايجاد و به دنبال آن پالپ دندان درگير مي‌شود، براي درمان اين دندان بايد تمام پوسيدگي‌هاي تاج حذف شود. به همين دليل، مقدار زيادي از نسج دندان از دست مي‌رود. ترميم چنين دنداني معمولا به كمك روكش‌ها و ميله‌هاي داخل ريشه‌اي انجام مي‌شود تا عمر پركردگي‌ها بيشتر شود.
عوامل متعددي سبب آسيب به ريشه دندان مي‌شوند كه عمده‌ترين آنهاتأخير در ترميم پوسيدگي‌ها و درنتيجه گسترش آنها به پالپ دندان است
دبير علمي كنگره بين‌المللي چشم‌اندازهاي نوين در اندودنتيكس مي‌گويد: سيستم‌هاي چرخشي و فايل‌هاي نيكل تيتانيوم تحول بزرگي در علم اندودانتيكس ايجاد كرده‌اند. در واقع اين سيستم‌ها براي درمان‌هاي مجدد ريشه دندان كاربرد دارند كه ميزان خطا و درد را نيز كاهش مي‌دهند. اين سيستم دستاورد جديدي است كه از سوي پژوهشگران ايراني در دنيا ابداع شده و كار دندانپزشكان و بيماران را آسان‌تر مي‌كند. سيستم‌هاي چرخشي و فايل‌هاي نيكل تيتانيوم موجب بازسازي بافت‌ها مي‌شود و استفاده از اين روش‌هاي جديد، درمان ريشه دندان را بسرعت و با كيفيت بهتر و كاهش درد انجام مي‌دهد، در گذشته براي درمان ريشه دندان از فايل‌هاي دستي استفاده مي‌شد كه باعث اتلاف وقت مي‌شد و معمولا براي بيمار باعث ايجاد درد و ناخوشايندي و همچنين فشار به انگشتان دندانپزشكان و مشكلات بعدي مي‌شد، سال‌هاي اخير، فايل‌هاي چرخشي عرضه شدند كه به موتورهاي دندانپزشكي متصل مي‌شوند و در نتيجه مي‌توان كانال ريشه را با سرعت بيشتر و دقت زيادتر آماده‌سازي كرد؛ از محاسن ديگر اين سيستم، راحتي بيشتر بيمار و دندانپزشك و نتيجه بهتر درمان است، سيستم‌هاي چرخشي مختلفي امروز وارد بازار شده‌اند كه در اختيار دندانپزشكان قرار مي‌گيرد.
وي ادامه مي‌دهد: در دوازدهمين كنگره چشم‌اندازهاي نوين اندودنتيكس‌ها، براي نخستين بار 2 نوع سيستم جديد فايل‌هاي چرخشي به نام «تي اس» و «بايوريس» معرفي شد كه 2 تن از استادان ايتاليا و نروژ اين وسايل را معرفي كرده‌اند و در كارگاه‌هاي عملي دندانپزشكان روي مدل‌هاي واقعي از دندان اين روش‌ها را فرا گرفتند.
دكتر مهرورزفر درباره دستاوردهاي نوين ديگري كه در اين كنگره بين‌المللي مطرح شد، مي‌گويد: ليزر مخفف تقويت نور به وسيله برانگيختن انرژي تابشي است. ليزر در دندانپزشكي مانند چاقوي تيز جراحي عمل مي‌كند، به طوري كه ساختمان آسيب‌ديده و پوسيده دندان را بدون آسيب رساندن به بافت‌هاي دنداني برمي‌دارد، در درمان ريشه اصولا ليزر بيشتر در ضدعفوني كردن و حذف باكتري‌هاي داخل ريشه استفاده مي‌شود. از محاسن ديگر اين سيستم اين است كه انواع مختلف باكتري‌ها را بدون نياز به داروهاي شيميايي در زمان بسيار كمي نابود مي‌كند، از آنجا كه عفونت كانال دندان، عامل اصلي بيماري‌هاي ريشه است، با حذف عفونت معمولا ترميم بسرعت اتفاق مي‌افتد.
مواد اندودنتيك جديد: امروزه بيشتر بر پايه كمك به بازسازي بافت‌هاي ميزبان طراحي مي‌شود؛ به اين معني ضمن آن‌كه هيچ آسيبي به بدن وارد نمي‌كند، به بازسازي و ترميم كمك مي‌كند؛ از جمله اين مواد مي‌توان به بيوسراميك‌ها و مشتقات آنها اشاره كرد كه به كمك آنها مي‌توان بافت‌هاي از دست رفته دندان را با بافت‌هاي سالم جايگزين كرد.
ميكروسكوپ‌هاي جراحي اندو: با توجه به اين‌كه ديد مستقيم به ريشه امكان‌پذير نيست، امروزه ميكروسكوپ‌هاي جديدي استفاده مي‌شود كه مي‌توان به داخل كانال دندان ديد مناسبي پيدا كرد و درمان ريشه را با كيفيت بهتر انجام داد.
در اين كنگره مباحثي در رابطه با انواع ميكروسكوپ‌ها به همراه كارگاه علمي بين دندانپزشكان ارائه شد. در كنگره بين‌المللي چشم‌اندازهاي نوين در اندودنتيكس 200 مقاله به صورت سخنراني و پوستر ارائه و كارگاه‌هاي مختلف از جمله اندودنتيكس و ايمپلنت، طب كار و روش‌هاي كنترل درد برپا شد.

شما از دندان هایتان برای صحبت کردن، جویدن و خندیدن استفاده می کنید. اما حقایقی در مورد این مروارید های سفید وجود دارند که شاید از آن خبر نداشته باشید. پس متن زیر را بخوانید:

۱ - مواد قندی تنها ماده مضر برای دندان ها نیستند. مواد ترش و اسیدی نیز باعث از بین رفتن مواد معدنی سطح مینای دندان می شوند. این امر پس از مدتی منجر به ایجاد حفره و سرانجام ایجاد پوسیدگی بر روی دندان ها می شود. موادی مانند ترشیجات، نوشابه های گازدار، شربت میوه ها که دارای pH پایین هستند جزو مواد غذایی اسیدی به شمار می آیند. مواد غذایی  اسیدی بر روی دندان های کودکان بیشتر از بزرگسالان تاثیر می گذارند بنابراین باید مواظب استفاده بی رویه کودکان از مواد غذایی اسیدی نیز بود.

چنانچه تمایل بسیار زیادی به این نوع مواد غذایی دارید، در درجه اول سعی کنید مقدار مصرف آنها را کمتر کنید و در ثانی برای کاهش میزان تاثیر این مواد بر ساختار دندان ها، آن ها را در وعده های اصلی غذایی و همراه با سایر مواد غذایی مصرف کنید.

نکته بسیار مهم پس از خوردن این مواد غذایی اسیدی این است که نباید بلافاصله پس از خوردن آن ها مسواک بزنید. چون اسید باعث نرم شدن مینای دندان شده  و مسواک مینای نرم شده را از روی دندان ها بر می دارد و روند سایش و ایجاد پوسیدگی  سریع تر می شود. پس از خوردن مایعات اسیدی دهانتان را با آب بشویید و یک ساعت صبر کنید بعد مسواک بزنید. در طی این یک ساعت کلسیم و سایر مواد معدنی موجود در بزاق با مینای نرم شده ترکیب شده و آن را تا حدودی سخت می کند.

۲ - مینای دندان سخت ترین ماده موجود در بدن است، اما ممکن است به راحتی بشکند. خوردن قطعات یخ، پاپ کورن، ته دیگ سفت و سایر مواد غذایی سفت و سخت همانند خوردن سنگ است و باعث شکستن و لب پر شدن دندان ها می شوند. بر خلاف بسیاری از بافت های بدن، بافت دندان قادر به رشد و ترمیم مجدد خود نیست. مخصوصا اگر شما دارای دندان های پر شده و ترمیم شده در دهان خود هستید باید بیشتر از این مواد غذایی سفت پرهیز کنید چرا که هرگز کار عاقلانه ای نیست که با یک پای مجروح به دوی ماراتون بپردازید!

۳ - فلوراید بیش از حد ممکن است برای دندان ها مضر باشد. می دانیم که فلوراید به داشتن دندان های سالم کمک می کند اما چنانچه در کودکان کمتر از ۸ سال به مقدار زیادی فلوراید موجود در خمیر دندان بلعیده شود، منجر به عارضه فلوروزیس می شود. فلوروزیس ابتدا به صورت نقاط سفید رنگ روی دندان ها بروز می کند اما ممکن است به رنگ قهوه ای هم درآید. متاسفانه این نوع تغیر رنگ ناشی از فلوروزیس، از نوع تغییر رنگ داخلی است و امکان از بین بردن آن به وسیله پالیش کردن دندان ها وجود ندارد. فلوروزیس منجر به ایجاد تخلخل در دندان می شود. برای پیشگیری از ایجاد این حالت باید حتی الامکان در کودکان کمتر از ۸ سال خمیردندان بدون فلوراید استفاده شود، زیرا این کودکان معمولا خمیردندان را قورت می دهند که این امر منجر به فلوروزیس می شود.

۴ - براکت های ارتودنسی دندان ها را نسبت به پوسیدگی مستعد تر می کنند. چنانچه اقدام به ارتودنسی کرده اید و براکت ها و سیم های ارتودنسی روی دندان هایتان است، بایستی بیشتر به فکر سلامت دندان هایتان باشید. زبان و لبها با وجود این براکت ها  نمی توانند سطح دندان ها را خوب تمییز کنند در نتیجه پلاک غذایی به راحتی در اطراف براکت ها و سیم های ارتودنسی جمع می شود و منبع خوبی برای تغذیه باکتری ها می شود. باکتری ها از این مواد غذایی تغذیه کرده و با مصرف قند ها و تولید اسید باعث از بین رفتن بافت دندان و ایجاد پوسیدگی می شوند.

دندانهای شیری به عنوان پایگاه و جایگاه دندانهای دائمی نقش مهمی در حفره دهان ایفا می‌کنند. بنابراین پیشگیری و کنترل پوسیدگی‌ها در این دندانها از اهمیت خاصی برخوردار است. در صورت عدم توجه به پوسیدگی‌های دندانی، پوسیدگی به سرعت پیشرفت کرده و عصب دندان را گرفتار می‌کند. در این راستا، کودک گاه دچار دندان دردهای خود به خود و شبانه می‌شود و گاهی نیز این درگیری عصب باهمراه می‌شود ، به نحوی که از شروع پوسیدگی ریشه تا عصب می‌تواند کمتر از شش ماه طول بکشد.

با آبسه دندان چه کنیم؟

متأسفانه درمان دندانهای دچار آبسه بسیار مشکل و گاه غیرممکن است. در صورت بروز آبسه و عفونت دندانها، استفاده سرخود از آنتی‌بیوتیک به هیچ وجه توصیه نمی‌شود، چرا که گاهی مصرف نابجای آنتی‌بیوتیکها باعث پنهان شدن علائم یا مقاوم شدن میکروبها می‌گردد. پس در صورت بروز آبسه‌های دندانی در اولین فرصت باید به پزشک مراجعه نمود تا اقدامات درمانی لازم به عمل آید. از طرفی باقی گذاشتن دندانهای عفونی در دهان بسیار خطرناک است، چون علاوه بر تاثیر عفونت بر سلامت عمومی بدن ، در برخی موارد عفونت دندانهای شیری بر روی جوانه دندانهای دائمی زیرین تاثیر گذاشته، باعث نقص ساختاری این دندانها می‌شود.

نحوه ظهور عفونتهای دندانی

در صورتی که دندان عفونی به درمانهای دندانپزشکی پاسخ مناسب ندهد و یا قابل درمان نباشد، چاره‌ای جز کشیدن دندان نمی‌باشد که در این صورت توجه به فضاهای خالی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. آبسه‌های دندانی گاه با علائم حاد به صورت تب و بی‌حالی و درد و گاهی بدون علامت ظاهر می‌شوند. گاه آبسه‌های دندانی بعد از طی شدن مراحل حاد (یعنی در صورت عدم درمان) به صورت مزمن در می‌آیند. در این حال عفونت به صورت یک جوش سفید چرکی در لثه بالای ریشه دندان مشاهده می‌شود که به عنوان یک منبع عفونی عمل می‌کند. بنابراین رعایت بهداشت دهان و دندان و آشناسازی کودک با محیط دندانپزشکی جهت کنترلهای ۶ ماه یکبار از همان اول کودکی امری واجب است که تا حدی از بار مشکلات می‌کاهد

بیرون پریدن دندان از جا در اثر ضربه یا تصادف، یکی از علل مختلفی است که سبب مراجعه بیماران به بخش فوریتهای دندانپزشکی می‌شود. قسمت عمده این بیماران را جوانان ورزشکار و کودکان 5/1 تا 5/2 ساله تشکیل می‌دهند، چرا که در همین حدود سنی است که بچه‌ها؛ تازه راه رفتن را یاد می‌گیرند. درمان چنین دندانی عبارت است از کاشتن یا پیوند زدن مجدد آن در محل خود، منتها این عمل همیشه با موفقیت همراه نیست. علت هم این است که بافت‌های نگهدارنده دندان، بافتهای زنده‌ای هستند، و در اثر ضربه‌ای که باعث بیرون پریدن دندان می‌شود، آسیب می‌بینند. هنگامی که دندانی از محل خود کنده شود در واقع وتر پیرادندانی آن پاره شده است و لذا تلاش برای کاشتن موفقیت‌آمیز مجدد دندان متوجه زنده نگهداشتن این بافت است.

کمکهای اولیه لازم برای دندانهای ضربه دیده کودکان

اگر در سنین هفت تا یازده سالگی در اثر تصادف، افتادن از پله یا دوچرخه، هنگام بازی یا دعوا و کشمکش یا به هر دلیل دیگر دندان دائمی کودک شما از محل خود کنده شود و از دهان خارج گردد.

• آرامش خود را حفظ کنید و به هیچ وجه دندان را دور نیندازید.
• از هر گونه دستکاری سطح دندان خودداری کنید.
• دندان را از قسمت تاج آن بگیرید. زیر شیر دستشویی بشویید و آن را سرجایش در دهان کودک قرار دهید و سریع به دندانپزشک مراجعه کنید.
• در صورتی که به هر دلیل امکان قرار دادن دندان در جای خودش وجود ندارد باید سریعاً آن را داخل یک لیوان شیر یا سرم فیزیولوژی قرار دهید و به دندانپزشک مراجعه کنید. در صورتی که شیر یا سرم در دسترس نیست آن را داخل یک لیوان آب بگذارید.
• به هیچ وجه نباید دندان را داخل دستمال کاغذی یا پارچه قرار دهید، چرا که دستمال سبب از دست رفتن آب یاخته‌های وتر پیرادندانی و در نتیجه مرگ آنها می‌شود، درصورتی که محیط دندان باید مرطوب باشد. در صورت استفاده از دستمال حتماً باید آن را خیس کنید.
• باید توجه داشته باشید که مهمترین عامل موفقیت در جوش خوردن دوباره دندان داخل استخوان فک، آن است که هرچه سریعتر در جای خودش قرار گیرد. با گذشت هر دقیقه، میزان موفقیت کاهش می‌یابد. بنابراین باید هر چه زودتر به دندانپزشک مراجعه کنید.
• ممکن است در مواردی دندان کودک شما از دهانش خارج نشده باشد ولی قسمتی از تاج آن شکسته باشد. در این موارد بهتر است قسمت شکسته تاج دندان را دور نیندازید و آن را همراه کودک نزد دندانپزشک ببرید. دندانپزشک ممکن است هنگام ترمیم تاج دندان از « تکه شکسته » هم استفاده کند.

کاشت مجدد دندان در آمده

چنانچه بتوانید حداکثر تا نیم ساعت پس از بیرون پریدن دندان، خود رابه دندانپزشک برسانید، امکان موفقیت در کاشت مجدد دندان بسیار زیاد خواهد بود. پس از رسیدن به دندانپزشک یا بخش فوریتها، اعمالی که باید دندانپزشک انجام دهد:
بافت اطراف محل حفره دندان را بی‌حس کند و سپس به آرامی لخته خون تشکیل شده در محل حفره را با یک محلول سترون، مانند محلول بی‌حسی یا محلول سرم فیزیولوژیک، شستشو دهد و سپس دندان را که آن هم قبلا توسط یک محلول سترون کاملا شسته شده است، در درون حفره قرار دهد و سپس با استفاده از دو رشته سیم دندان را در محل خود ثابت کند. برای این کار، دندان را به دندانهای اطراف خود می‌بندند و حداقل یک دندان در هر طرف دندان صدمه دیده باید همانند پایه برای بستن دندان بکار رود. تا به اینجا کار تمام است، ولی می‌توان برای زیبایی ظاهر کار، با یک روکش از جنس آکریل فوری، روی سیمها را پوشاند.
به این ترتیب، پس از یک ماه، دندان ثبات و استحکام خود را با حفظ حیات بافتهای نگهدارنده آن، باز خواهد یافت. اما اگر شما در رسیدگی به دندان حادثه دیده خود کوتاهی کنید، مثلا دندان بیرون پریده را در محیط خشک مانند دستمال قرار دهید یا در مراجعه به دندانپزشک بیش از نیم ساعت تاخیر کنید، امکان زنده ماندن وتر پیرادندانی، خیلی کم خواهد شد. در این حالت، علی‌رغم درمانهای یاد شده ممکن است بر اثر مرگ وتر پیرادندانی، تحلیل سطح ریشه دندان و جایگزین شدن آن توسط استخوان آغاز شود و اولین نشانه‌های این تحلیل را می‌توان در حدود 6 ماه پس از کاشتن دندان در پرتونگاری مشاهده کرد. این تحلیل به تدریج ادامه می‌یابد و باعث سستی و به اصطلاح لق شدن دندان می‌شود. در طی 3 تا 5 سال دندان چنان سست می‌شود که دیگر نمی‌توان آن را در محل خود نگه داشت و باید کشیده شود.

آیا دندان مجدد کاشته شده نیاز به عصب کشی دارد؟

اگر دندان در فاصله کمتر از نیم ساعت در محیط مرطوب به دندانپزشک رسانده شود و به خصوص اگر دندان از آن کودکی باشد، نباید آن را عصب کشی کرد. بهتر است یک ماه به دندان فرصت داد تا ببینیم بافت عصبی – عروقی داخل دندان زنده می‌ماند یا نه؟ چنانچه پس از گذشت یک ماه، دندان علایم مرگ بافت عصبی – عروقی را نشان داد، آن‌گاه عصب‌کشی مورد دارد. ولی اگر دندان پس از گذشت مدت زیادی و آن هم در محیط خشک به دندانپزشک رسانده شود، به احتمال قریب به یقین دیگر بافت عروقی – عصبی دندان مرده است. و می‌توان دندان را پیش از کاشتن مجدد، عصب‌کشی کرد.

کشیدن دندان

وقتی شما دندانی دارید که باید کشیده شود، دندانپزشک ابتدا ناحیه را کاملاً بی‌حس می‌نماید تا شما احساس ناراحتی ننمائید. پس از کشیدن دندان، دندانپزشک به شما می‌گوید که چه رژیم غذایی را باید رعایت کنید. در اغلب موارد میزان خونریزی نرمال است. از هر چیزی که ممکن است مانع بهبودی طبیعی شود، خودداری کنید. معمولاً بهتر است تا 24 ساعت، سیگار نکشید. دهانتان را به شدت با آب نشویید و از نی برای نوشیدن مایعات استفاده نکنید. این کارها باعث جابجا شدن لخته و تأخیر در بهبود می‌شود. در چند روز اول، اگر شما باید دهانتان را با آب بشویید، این کار را به آرامی انجام دهید. برای پیشگیری از بروز تورم در ناحیه، یک پارچه سرد یا کیف یخ را در روی ناحیه قرار دهید. در مورد داروهایی که برای کنترل درد می توانید استفاده نمائید، از دندانپزشکتان سؤال کنید. شما می‌توانید سایر دندانها را مطابق معمول مسواک زده و نخ بکشید، ولی دندان مجاور دندان کشیده شده را تمیز نکنید.

مراقبتهای بعد از کشیدن دندان

• تکه گاز گذاشته شده بر محل دندان کشیده شده را به مدت حداقل نیم ساعت با فشار ملایم فک در دهان نگهدارید.
• از مک زدن و خالی نمودن مکرر آب دهان خودداری کنید.
• از خوردن اغذیه سفت و نوشیدنیهای داغ در روز اول اجتناب نمائید.
• از کشیدن سیگار و پیپ و استفاده از نی برای نوشیدن مایعات تا چند روز خودداری نمائید.
• شب اول آن ناحیه مسواک نشود.
• از روز دوم با آب و نمک رقیق ولرم و یا محلول شستشوی نمکی روزانه چند بار دهان را به آرامی و بدون پمپاژ نمودن شستشو دهید.
• خروج و نشست مقداری خونابه از محل دندان کشیده شده به مدت 2-1 روز طبیعی بوده و نیازی به ویزیت دندانپزشکی ندارد.
• در صورت عارض شدن خونریزی در منزل، یک تکه گاز استریل مرطوب شده را بر روی محل دندان کشیده شده گذاشته و با فشار ملایم دهان را ببندید و ضمناً از بیرون دهان، کمپرس سرد (کیسه یخ) نمائید.
• در صورتی که خونریزی شدید و غیر قابل کنترل باشد به کلینیک مراجعه نموده و از گذاشتن داروها و مواد محتلف بر موضع اجتناب نمائید.
• در صورت عارض شدن درد از استامینوفن استفاده نمائید و از مصرف داروهای مسکن ضدالتهابی مثل آسپرین و پروفن به علت اینکه خاصیت ضدانعقادی دارند، خودداری نمائید.
• در صورت بروز تورم و عفونت، آن را جدی بگیرید.
• توجه داشته باشید به علت طولانی بودن زمان بی‌حسی ( معمولاً 4-3 ساعت) و بی‌حس بودن بافتهای نرم اطراف دندان، لب ، گونه یا زبان گاز گرفته نشود.
• گاهی اوقات به علت درآمدن لخته خون از حفره دندان کشیده شده، عارضه‌ای بوجود می‌آید که اصطلاحاً درای ساکت (حفره خشک) نامیده می‌شود. این عارضه درد نسبتاً شدیدی داشته و بعد از 3-2 روز بوجود می‌آید. در صورت بروز آن به کلینیک مراجعه نمائید.
• دهان تا چند روز بعد از کشیدن دندان بد طعم بوده و بوی نامطبوعی دارد که طبیعی بوده و نشانه وجود عفونت نمی‌باشد.

مسواک زدن و رژیم غذایی پس از کشیدن دندان

معمولا دو روز بعد از بیرون آوردن دندانها از محلولهای دهان شو می‌توان استفاده نمود و دندانها را غیر از ناحیه زخم، مسواک نمود. بعد از کشیدن دندانها بایستی از مواد غذای نرم و مایعات و اصولا غذاهایی که بتوان به راحتی آن را جوید استفاده کرد. ضمنا باد تاکید کرد که استفاده بیشتر، از مایعات پس از جراحی ضروری است همین طور بایستی از گرم کردن ناحیه تحت جراحی و خوردن غذاها مایعات گرم خودداری نمود.

مراقبتهای لازم بعد از عمل جراحی دندان

• تکه گاز گذاشته شده بر محل دندان کشیده شده را به مدت حداقل نیم ساعت با فشار ملایم فک در دهان نگهدارید.
• به علت طولانی بودن زمان بی‌حسی (معمولاً 4-3 ساعت) و بی‌حس بودن بافتهای نرم اطراف دندان، مواظب باشید لب، گونه یا زبان گاز گرفته نشود.
• از شستشوی دهان در روز جراحی خودداری نمائید و از مک زدن و خالی کردن مکرر آب دهان اجتناب نمائید.
• از روز دوم دهان را به آرامی با سرم نمکی شستشو یا آب نمک رقیق شده و یا محلول ضد عفونی تجویز شده، بعد از هر وعده غذا و در ساعات بیداری، هر سه ساعت شستشو دهید.
• مقداری نشت خونابه به مدت چندین ساعت بعد از جراحی دهان طبیعی است. در صورت بروز خونریزی تکه ای گاز استریل بر موضع قرار داده و با فشار ملایم دندانهای مقابل بر روی آن به مدت 30 دقیقه نگهدارید. در صورت ادامه خونریزی این عمل را تکرار نموده و از تعویض گاز با فاصله‌های زمانی کمتراز 30 دقیقه خودداری نمائید.
• بعد از انجام جراحی بر روی جراحت داخل دهان قشر خاکستری رنگی ممکن است دیده شود و دهان تا چند روز بدطعم و بوی نامطبوعی دارد. این حالات طبیعی بوده و نشانگر وجود عفونت نمی باشد.
• روز اول رژیم غذایی مایع یا نرم ولرم یا سرد داشته باشید و از روز بعد در صورت عدم ناراحتی از غذاهای معمولی می‌توانید استفاده کنید (با طرف دیگر فک غذا جویده شود). صرف مایعات و غذاهای کافی و مقوی بعد از جراحی ضروری بوده و در التیام و بهبودی شما تأثیر بسزایی دارد. مراقب باشید از فشار مستقیم لقمه غذایی بر روی ناحیه بخیه زده شده تا یک هفته اجتناب شود.
• تورم و درد بعد از جراحی قابل انتظار است. کاربرد کمپرس سرد (کیسه یخ) از خارج دهان، بعد از جراحی و ادامه آن در روز اول (متناوباً) در کاهش تورم مؤثر است.
• حداکثر تورم در مدت 48-24 ساعت بعد از جراحی بوجود می‌آید که سپس تدریجاً کاهش یافته و طی 10-7 روز از بین می‌رود.
• گاهی اوقات بعد از کشیده شدن دندان، لخته خونی از حفره دندان کشیده شده جدا شده و عارضه‌ای بوجود می‌آید که اصطلاحاً درای ساکت (حفره خشک) نامیده می‌شود. این عارضه چند روز بعد از درآمدن لخته ایجاد شده و درد نسبتاً شدیدی دارد. در صورت حادث شدن این عارضه به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
• بعد از جراحی تا چند روز از کشیدن سیگار و پیپ و استفاده از نی برای نوشیدن مایعات خودداری نمائید.
• قرار دادن دو بالش در زیر سر به هنگام استراحت توصیه می‌گردد.
• مسواک زدن دندانها از روز بعد از جراحی بدون اشکال بوده و دقت نمائید به مدت یک هفته از مسواک زدن مستقیم بخیه‌ها خودداری شود.
• یک هفته بعد از عمل جراحی جهت کشیدن نخهای بخیه به کلینیک مراجعه نمائید.

مراقبتهای لازم بعد از جراحی لثه

• بعد از جراحی لثه، دندانپزشک لثه را بخیه نموده و بمنظور حفاظت موضع از تحریکات، با استفاده از خمیر پانسمان آنجا را می پوشاند. خمیر پانسمان در عرض چند ساعت سفت می‌گردد. لذا از برداشتن و دستکاری آن با دست و زبان و یا از مکیدن آن خودداری کنید. جدا شدن تکه ای از آن مهم نبوده ، ولی اگر تیز و ناراحت کننده بود و احیاناً درد داشتید، به کلینیک مراجعه کنید.
• بعد از رفتن بی‌حسی ممکن است درد مختصری داشته باشید که می‌توانید از مسکنهای تجویز شده استفاده کنید.
• فعالیتهای روزمره خود را می‌توانید داشته باشید، ولی توصیه می‌گردد از انجام فعالیتهای شدید بدنی و حمام گرم تا چند روز اجتناب کنید.
• ممکن است بعداز عمل مقداری تورم در صورت دیده شود که طی 4-3 روز از بین می‌رود پیشنهاد می‌گردد به منظور پیشگیری و یا کاستن تورم یا خونریزی بعد از عمل از بیرون دهان، با استفاده از کیسه آب یخ کمپرس سرد گردد (ده دقیقه یکبار و بمدت چند دقیقه) اگر تورم شدید و توأم با تب و علائم دیگر بود به جراح لثه اطلاع دهید.
• ممکن است مقداری ضعف، تب و لرز خفیفی در 24 ساعت اول داشته باشید در صورت شدید شدن با پزشک معالج خود تماس بگیرید.
• خروج مقداری خونابه در روز اول (معمولاً 5-4 ساعت اولیه) طبیعی بوده و مهم نمی‌باشد. ولی در صورت عارض شدن خونریزی، یک تکه گاز استریل خیس شده را در محل روی پانسمان قرار داده و با فشار انگشتان با مدت 15-10 دقیقه نگهدارید. اگر خونریزی از بین نرفت و یا تشدید گردید، لازم است با کلینیک تماس بگیرید.
• بهتر است روز اول از غذاهای مایع و سرد استفاده کنید. از روز بعد از غذاهای نرم استفاده نموده و جویدن را با طرف دیگر فک که پانسمان ندارد انجام دهید.
• در روز اول بعد از جراحی از دهان شویه استفاده نکرده و مسواک نزنید. از روز بعد مسواک زدن را آغاز نموده و می توانید از دهان شویه (در صورت تجویز) استفاده کنید، در صورت تجویز دهان شویه از آن به ملایمت و بدون فشار پمپی استفاده نمائید.
• از خوردن و آشامیدن میوه‌های ترش، آب میوه و نوشیدنیهای ترش مزه که باعث تحریک لثه و دندان و یا بروز درد می‌گردد پرهیز نموده و ضمناً سیگار نکشید.
• پس از برداشته شدن پانسمان و کشیدن بخیه‌ها می‌توانید دندانهای ناحیه عمل شده را با مسواک و به آرامی و با ملاحظه زیاد تمیز کنید و دقت نمائید که از وارد شدن ضربه و فشار به لثه جلوگیری شود. ممکن است در روزهای اول و شروع مسواک زدن ناحیه عمل شده، مقداری لثه خونریزی داشته باشد که عادی بوده و تمیز کردن را بخاطر آن متوقف نکنید.
• به علت لخت شدن طوق دندان به دنبال جراحی لثه، ممکن است دندان مقداری به تحریکات حرارتی مثل سرما و گرما حساس شود که به مرور کم شده و از بین می‌رود. از خمیر دندانهایی که بدین منظور ساخته شده‌اند (در صورت تجویز) می‌توانید استفاده کنید.

مقدمه

دندانهای شما برای یک عمر باید کار کنند و با مراقبت مناسب نیز از پس این کار بر می‌آیند و این به معنای مسواک زدن روزانه و تمیز کردن بین دندانها در طول روز و پاکسازی صحیح و منظم دندانها است تا از بیماریهای بافتهای نگهدارنده اطراف دندان جلوگیری شود. بیماریهای بافتهای نگهدارنده اطراف دندان علت عمده از دست رفتن دندانها در بزرگسالان است، ولی می‌توان از این بیماریها پیشگیری کرد.

بیش از نیمی از افراد بالای ١٨ سال حداقل در مراحل اولیه زندگی تا حدی درگیر بیماری بافتهای نگهدارنده اطراف دندان هستند. پس از 35 سالگی، تقریباً سه چهارم بزرگسالان دچار نوعی بیماری بافت اطراف دندان می‌باشند. با این همه، بیماریهای بافت اطراف دندان می‌تواند در هر سنی اتفاق بیافتد. حتی کودکان پنج یا شش ساله هم می‌توانند علائم بیماریهای بافت اطراف دندان را نشان دهند. برای پیشگیری از این بیماریها لازم است بدانید چه عواملی باعث ایجاد این نوع بیماریها می‌شود، عادات بهداشتی خوبی برای حفظ سلامت دهان و دندان خود داشته باشید و تحت مراقبت منظم قرار گیرید.

علل بیماریهای بافت های اطراف دندان.

بیماریهای بافتهای اطراف دندان در اثر انواعی از باکتریهای موجود در پلاک Plague ( لایه چسبنده بی رنگی از باکتریها که بطور مداوم بر روی دندانها تشکیل می‌شود ) بوجود می‌آید. این باکتریها سمومی ( Toxins ) از خود ترشح می‌کنند که لثه‌ها را تحریک کرده و منجر به از هم گسیختگی اتصال بافتهای لثه به دندانها می‌شود. به مرور زمان این سموم می‌توانند بافتهای لثه را از بین برده و با پیشرفت عفونت به ضایعات استخوانی منجر شوند.

بعلاوه ، پلاکی که از روی دندان برداشته نمی‌شود می‌تواند با مواد دیگر ترکیب شده و به رسوب سخت و متخلخلی به نام جرم دندان ( Calculus ) یا باره مبدل می‌شود. جرم روی سطح دندان و بالای خط لثه ممکن است در بیماریهای بافتهای اطراف دندان دخالتی نداشته باشد. اما وجود جرم بر روی سطح ریشه دندان و زیر لثه‌ها برداشتن پلاک و باکتریهای جدید را دشوارتر می‌سازد. برخلاف پلاک که خودتان می‌توانید آن را از سطح دندان بردارید، فقط دندانپزشک یا بهدار دهان و دندان می‌تواند جرم یا باره دندان را بر طرف کند.

انواع بیماریهای بافتهای اطراف دندان.

شکلهای مختلفی از بیماریهای لثه‌ای و بافتهای اطراف دندانی وجود دارد که شایعترین آنها عبارتند از : التهاب لثه (Gingivitis) و التهاب بافتهای نگهدارنده اطراف دندان ( Periodontitis). التهاب لثه ( ژنژویت ) اولین مرحله بیماریهای بافتهای اطراف دندان بوده و قابل برگشت است. با این وجود ، در صورت عدم معالجه ممکن است به بیماری وخیم تری منجر شود. پریودنتیت یا التهاب بافتهای اطراف دندان مراحل پیشرفته‌تر بیماریهای بافتهای اطراف دندان است. در این حالت لثه‌ها ، استخوان و سایر ساختارهایی که از دندانها محافظت می‌کنند، آسیب می‌بینند. ممکن است دندانها شل شده و بیفتند یا احتیاج به کشیدن پیدا کنند. در این مرحله برای پیشگیری از ضایعات دندانی به درمانهای پیچیده‌تری احتیاج است.

سایر عوامل موثر در بیماریهای بافتهای اطراف دندان.

• اگر چه بیماریهای بافتهای اطراف دندان در اثر پلاک ایجاد می‌شود، تعدادی از عوامل دیگر می‌توانند احتمال خطر ، شدت و سرعت پیشرفت این بیماریها را افزایش دهند.
• افرادی که تنباکو می‌کشند یا می‌جوند در مقایسه با کسانی که اصلا" تنباکو مصرف نمی‌کنند به احتمال بیشتر و با شدت بیشتری دچار بیماریهای بافت اطراف دندان می‌شوند.
• پلها (bridges ) و نامرتبی دندانها و پرشدگی‌های ناقص دندانها همگی در انباشتگی پلاک و افزایش احتمال ایجاد بیماریهای بافت های اطراف دندان دخالت دارند.
• عاداتی که در آن فشار زیادی به دندانها وارد می‌آید، مثل دندان قروچه کردن یا سائیدن دندانها نیز ممکن است روند تخریب استخوانهای حمایت کننده را تسریع بخشد.
• رژیم غذایی نامتعادل ممکن است باعث شود که بیماریهای بافت اطراف دندان با سرعت بیشتری پیشرفت کند یا شدت بیماری افزایش یابد. تحقیقات نشان می‌دهند که رژیم غذایی نامتعادل باعث می‌شود بافتهای دهان مقاومت کمتری نسبت به عفونت داشته باشند.

• حاملگی یا استفاده از قرصهای پیشگیری از بارداری.
• با افزایش سطح هورمونی باعث واکنش حساستر بافتهای لثه نسبت به سموم آزاد شده از پلاک و تسریع رشد برخی باکتریها می‌شود. لثه‌ها به احتمال بیشتری قرمز ، دردناک و متورم شده به آسانی خونریزی می‌کنند.
• بیماریهای سیستمیک مثل ایدز یا دیابت می‌توانند مقاومت بافتها را نسبت به عفونت کاهش داده بر وخامت بیماریهای اطراف دندان بیفزایند.
• داروها : استروئیدها ، برخی انواع داروهای ضد تشنج ، داروهای ضد سرطان و برخی بلوکرهای کانال کلسیم و بسیاری از داروهای دیگر لثه‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهند. اطلاع پزشک از داروهایی که شما مصرف می‌کنید، بسیار مهم است. بنابراین، در مواقع لزوم از آوردن سابقه طبی خود اطمینان حاصل کنید.

در حالی که همه این عوامل می‌توانند در احتمال خطر یا شدت بیماریهای بافتهای اطراف دندان دخالت داشته باشند، خود عامل ایجاد کننده این بیماریها نیستند. حتی اگر شما یک یا چند تا از این عوامل را دارا باشید، هنوز با عمل کردن به توصیه دندانپزشک و کنترل پلاک می‌توانید از بهداشت دهانی خوبی برخوردار باشید.

توصیه‌های لازم برای سلامت دهان و دندان.

در صورت مراقبت مناسب و کافی، حفظ سلامت دندانها و لثه ها برای یک عمر امکان پذیر است. بگونه‌ای که:

• دندانهای خود را هر روز تمیز کنید.
• دندانها را حداقل دو بار در روز مسواک بزنید. این کار پلاک را از روی سطح داخلی، به خارجی و جونده دندانها برطرف می‌کند. مسواکی با پرزهای نرم و کیفیتی خوب انتخاب کنید. مسواک سایش پیدا کرده ، ریش ریش شده یا با پرزهای سخت می‌تواند به لثه‌ها صدمه بزند. اطمینان حاصل کنید که از محصولات مورد تأیید دندانپزشکان استفاده می‌کنید تا ایمنی و اثر بخشی محصول تضمین شده باشد.

• از نخ دندان یا سایر تمیزکننده‌های بین دندانی برای کمک به زدودن پلاک از فضای بین دندانها که مسواک دسترسی به آن ندارد، استفاده کنید. ژنژویت را غالبا" می‌توان بطور موفقیت آمیزی با مسواک زدن منظم روزانه و تمیز کردن بین دندانها برطرف کرد.
• خمیر دندانها و دهانشویه‌های حاوی فلوراید برای کمک به پیشگیری دندان توصیه می شود. چنانچه در کنترل پلاک بالای خط لثه و ژنژویت احتیاج به کمک اضافی داشتید، دندانپزشک شما ممکن است استفاده از یک دهانشویه ضد میکروبی مورد تأیید ADA را به عنوان روشی مؤثر علاوه بر روشی که بطور روزانه برای حفظ بهداشت دهان به کار می‌برید، توصیه می‌کند.

رژیم غذایی متعادلی برای سلامت عمومی بدن.

از گروههای غذایی اصلی – نانها ، حبوبات و غلات دیگر ، میوه‌ها ، سبزیجات ، گوشتها ، گوشت پرندگان ، ماهی و معادل اینها ، شیر ، پنیر و ماست استفاده کنید. این غذاها پروتئینها ، کربوهیدراتها ، چربیها ، ویتامینها ، مواد معدنی و آب کافی مورد نیاز بدن شما را فراهم می‌آورند. پاک سازی حرفه‌ای دندانها برای جلوگیری از بیماریهای بافتهای اطراف دندان ضروری است. دندانپزشک و بهدار دهان و دندان شما تکنیکهای مناسبی برای مسواک زدن به شما نشان می‌دهند، پرسشهای شما را پاسخ داده و برنامه مناسبی برای معاینات عمومی به شما توصیه می‌کنند.

علائم بیماریهای بافتهای اطراف دندان.

• لثه‌هایی که به آسانی خونریزی می‌کنند.
• لثه‌های قرمز ، متورم یا دردناک
• لثه‌هایی که از دندانها عقب نشینی کرده‌اند.
• بیرون زدن چرک از بین دندانها و لثه‌ها هنگام فشار دادن لثه‌ها
• بدبویی یا بدمزگی دائمی دهان
• فاصله افتادن یا لق شدن دندانهای دائمی
• هر نوع تغییر در جفت شدن دندانهای بالا و پایین هنگام گاز زدن
• هر نوع تغییر در نشستن دندانهای مصنوعی بر روی لثه

با این همه، ممکن است شما دچار بیماریهای بافتهای اطراف دندان شوید و در عین حال هیچیک از این علائم را نداشته باشید. اکثر مردم با وجود ابتلا به بیماریهای بافتهای اطراف دندان دردی احساس نمی‌کنند. به همین دلیل معاینات عمومی منظم شامل بررسی امتحان بافتهای اطراف دندان اهمیت دارد.

تشخیص بیماریهای بافتهای اطراف دندان.

دندانپزشکان با معاینه‌های دندانپزشکی منظم می‌توانند بیماریهای بافتهای اطراف دندان را در مراحل اولیه ، قبل از صدمه غیر قابل برگشت استخوانها و دندانها تشخیص دهند. این بیماریها پیشرونده بوده و در بدو امر علائم ناراحت کننده ای ایجاد نمی‌کنند تا در مورد وجود مشکل به شما هشدار دهند. با این وجود ، درد در مراحل پیشرفته و یا در بیماریهای با پیشرفت سریع ممکن است رخ دهد. بنابراین ، آنقدر صبر نکنید که دندان درد به سراغتان بیاید. دندانپزشک در طول معاینات عمومی ، لثه‌های شما را از نظر مشکلات بافتهای اطراف دندان معاینه می‌کند و با استفاده از وسیله‌ای به نام سوند پریودونتال وارسی می‌کند که آیا بافت لثه اتصال خود را از دندان از دست داده یا نه و آیا شیار بین لثه‌ها و دندانها عمیق شده است یا خیر. عمق این پاکتها را می‌توان به کمک این وسیله اندازه گیری کرد. دندانپزشک شما ممکن است نیاز به گرفتن عکس رادیوگرافی پیداکند تا ببیند آیا استخوانها تخریب شده‌اند یا خیر.

در صورت تشخیص بیماری بافتهای اطراف دندان ، دندانپزشک تان یا شخصا" برنامه درمانی را شروع می‌کند یا شما را به یک پریودنتیست ارجاع می‌دهد. پریودنتیست کسی است که در تشخیص ، پیشگیری و درمان بیماریهای بافتهای اطراف دندان تخصص دارد. نخستین قدم معمولا" یک پاکسازی کامل است که ممکن است شامل جرم گیری برای برداشتن پلاکها و جرم زیر خط لثه باشد. ریشه‌های دندان را نیز می‌توان برای هموار کردن سطح ریشه‌ها پرداخت کرد تا بافت لثه مجاور دندانها ترمیم گردد. در برخی موارد به هم جفت شدگی دندانها (Occlusion) ممکن است احتیاج به تنظیم کردن داشته باشد. برای کمک به کنترل رشد باکتریهای زیر لثه که از خود سم تولید کرده و باعث التهاب بافتهای اطراف دندان می‌شوند، استفاده از آنتی‌بیوتیکها یا شستشو با مواد ضدعفونی کننده توصیه می‌شود.




در صورت پیدایش پاکتهای عمیقتر ( بیش از ٤ تا ٦ میلی متر ) ممکن است به عمل جراحی احتیاج شود. این برای دندانپزشک یا بهدار دهان و دندان مشکل است که پلاک و جرم را بطور کامل از پاکتهای عمیق پاک کند. بیماران به ندرت ممکن است بتوانند آنها را تمیز و عاری از پلاک نگه دارند. باقی گذاردن پاکتها زمینه را برای ایجاد عفونت و تخریب استخوان فراهم می‌کند. در صورت عمیق بودن پاکتها و تخریب استخوانی ممکن است به عمل جراحی فلاپ (Flap Surgery) (احتیاج شود تا دندانپزشک با دسترسی به ریشه دندانها بتواند جرم ، پلاک و بافتهای بیمار را بطور کامل بردارد. در این تکنیک لثه را از روی استخوان بلند کرده و سپس در محلی جدید یا در وضعیتی جدید از نو بخیه می‌زنند تا تمیز نگه داشتن آن راحت باشد.

عمل جراحی استخوان

این عمل گاه در کنار جراحی فلاپ انجام می‌گیرد. در جراحی استخوان مقداری از استخوان دور دندان را از نو شکل می‌دهند. در مواردی خاص برای جایگزین کردن استخوان از دست رفته ممکن است از پیوند استخوان استفاده شود. ممکن است استفاده از بستها ( Splints) و وسایل دیگر برای ثابت کردن موقت دندان لق و یا پس از تکمیل درمان پریودونتال ضرورت یابد. اقدامات مؤثر دیگری نیز برای جایگزین کردن بافت لثه و استخوان تخریب شده در مراحل پیشرفته بیماری در دسترس می‌باشد. این اقدامات برای مشکلات ویژه بافتهای اطراف دندان مورد استفاده قرار می‌گیرند.

رعایت بهداشت دهان برای جلوگیری از وخامت بیماریهای بافت اطراف دندان یا عود آن ضروری است. به علاوه ، دندانپزشک شما مایل است که شما به دنبال یک دوره درمان فعال ، در فواصل منظم برای ویزیت مراجعه کنید تا اطمینان یابد که اولا" شما بهداشت دهان را رعایت کنید یا خیر ، ثانیا" هر نوع پلاک یا جرم را که احیانا" در این فاصله تجمع پیدا کرده است بردارد و ثالثا" دهان شما را وارسی کند که مطمئن شود بیماری بافت اطراف دندان شما تحت کنترل می‌باشد.

چرا دندانهای از دست رفته باید جایگزین شوند؟

بد نیست که بدانید محل قرار گرفتن دندانها را فشارهای وارده از طرف لب، زبان و گونه تعیین می‌کنند. به عبارت دیگر دندانها در محلی قرار گرفته‌اند که برآیند نیروهای وارده به آنها صفر است. از نظر سطوح قدامی - خلفی و جونده نیز وجود دندانهای دیگر دندان را محدود می‌سازد. یک دندان تا هنگامی به رویش و حرکت فعال خود ادامه می‌دهد تا به دندان مقابل برسد. ضمناً دندانهای خلفی تر تمایل به حرکت به سمت جلو دارند. حال تجسم کنید که اگر یک دندان مثلاً اولین آسیای بزرگ فک پایین از دست برود چه اتفاقاتی ممکن است بیفتد؟ با از دست رفتن این دندان، مقداری از فضای حاصل از کشیده شدن آن با حرکت دندانهای مجاور (نه بطور کامل) اشغال می‌گردد. نتیجتاً فاصله‌ای بین دندانهای مجاور با دندان کناری شان ایجاد می‌گردد که علاوه بر گیر غذایی و احتمال بروز پوسیدگی، باعث آزردگی و بیماری لثه نیز می‌شود. ضمناً حرکت دندانهای مجاور بصورت کامل و بدنه‌ای نبوده و با خم شدن و انحراف محوری آنها همراه است. ماحصل این خم شدن و ضرر حاصله، ایجاد بیماری لثه با بوجود آمدن پاکت لثه‌ای (عمیق شدن شیار لثه‌ای) در ناحیه زیر خم شدگی است. دیگر اینکه در صورت خم شدن، موقع جویدن غذا، نیرو در امتداد محور طولی دندان به آن وارد نشده و نیروی وارده مخرب خواهد شد. با کشیدن یک دندان تغییرات احتمالی فقط منحصر به فک مربوطه نبوده و نظم و آرایش دندانهای فک مقابل را نیز برهم می‌زند.

همانطوری که گفته شد دندانها تا هنگامی به رویش خود ادامه می‌دهند تا به دندان مقابل برسند. نتیجتاً دندان مقابل به سمت ناحیه کشیده شده شروع به رویش می‌نماید. این رویش اضافی علاوه بر اینکه از نظر زیبایی ناخوشایند است به علت مزاحمتی که در موقع حرکات طرفی فک ایجاد می‌کند، برای مفصل گیجگاهی فکی نیز مضر می‌باشد. باز هم مسئله به اینجا ختم نمی‌شود. اگر شکل یک دندان را در نظر بگیرید از قطر آن به سمت نوک ریشه کاسته می‌شود. بدیهی است با رویش بیشتر یک دندان، قسمتی از آن که مجاور دندانهای کناری قرار می‌گیرد اینک باریکتر بوده و ایجاد فضا و فاصله‌ای را می‌نماید که محل گیر غذایی بوده و عوارضی چون پوسیدگی و بیماری لثه را بدنبال دارد. باید بدانید که با کشیدن دندان، استخوان نیز دستخوش تغییرات می‌گردد. استخوان هر فک از دو قسمت ساختمانی تشکیل شده است. یک قسمت آن استخوان اصلی بوده و بدنه اصلی فک می‌باشد، قسمت دیگر آن لانه دندانی بوده و دندانها را در بر می‌گیرد و وجود آن بسته به وجود دندانهاست.

اگر دندانی از دست برود و جایگزین نگردد این قسمت از استخوان تحلیل رفته و اگر در آینده نیازی به استفاده از دندانهای مصنوعی بصورت دست دندان باشد، به علت تحلیل شدید استخوان گیر آن کم شده، بیمار را اذیت نموده و یا غیر قابل استفاده می‌شود. در حالت طبیعی و سلامت، عمل جویدن غذا متناوباً با استفاده از دندانهای هر دو طرف فک صورت می‌گیرد. در صورت از دست دادن دندان یا دندانهایی در یک طرف دهان، یا بیمار از آن طرف فک کمتر استفاده نموده و یا اصلاً استفاده نمی‌کند. اگر از یک طرف فک استفاده نشود دندانها تمیز نشده و جرم می‌بندند و علاوه بر اینکه مستعد به پوسیدگی می‌شوند ناراحتی لثه هم افزوده می‌گردد؛ زیرا که غذا خوردن در تمیز شدن دندانها و حفظ سلامتی لثه مؤثر است. با عادت یک طرفه غذا خوردن تغییراتی بصورت سایش در سطح جونده ایجاد می‌گردد که در صورت شدت، ممکن است ایجاد ناقرینه گی در سطح جونده نموده و در شکل و قیافه شخص نیز تأثیر بگذارد. صورتهای مختلف پروتز ثابت عبارتند از:

ونیرها (veneer)

امروزه دیگر دلیلی ندارد که فاصله بین دندانها یا دندانهای رنگ گرفته، بدشکل و کج خود را تحمل کنید. یک ونیر که روی دندانهای شما قرار داده می‌شود، اشتباه طبیعت و یا آسیب ناشی از یک صدمه را تصحیح کرده و به شما کمک می‌کند تا لبخندی زیبا داشته باشید. ونیرها نازک بوده و پوسته‌هایی هستند که با مواد همرنگ دندان برای هرفرد، بطور خاص ساخته می‌شوند تا سطح جلویی دندانها را پوشش دهند. آنها معمولاً در لابراتوار و توسط تکنسین دندانساز، از روی مدلی که توسط دندانپزشک شما تهیه شده، ساخته می‌شوند. این یک درمان غیر قابل برگشت است، زیرا برای تطبیق پوسته ونیر روی دندان، لازم است مقدار کمی از مینای دندان برداشته شود. دندانپزشک ممکن است به شما توصیه کند که از بعضی غذاها و نوشیدنیها که ونیر شما را بدرنگ می‌کند،مثل چای و قهوه پرهیز کنید. گاهی ممکن است ونیر ترک بردارد یا دچار شکستگی شود ولی برای اغلب افراد، زیبایی حاصل از کاربرد آن بیشتر ارزش دارد.

روکش (Crown)

شما ممکن است برای پوشاندن یک دندان و بازگرداندن شکل و اندازه طبیعی آن، نیازمند روکش باشید. یک روکش دندان، دندان شما را قویتر ساخته و ظاهر آن را بهبود می‌بخشد. وقتی میزان کافی از نسج دندان برای نگهداری یک پرکردگی وسیع باقی نمانده باشد، روکش می‌تواند آن دندان را بپوشاند. روکشها ممکن است برای اتصال یک بریج، محافظت از یک دندان ضعیف و یا ترمیم دندانی که قبلاً شکسته است، بکار روند. روکش درمان خوبی برای دندانهای بدرنگ و یا بدشکل است. همچنین برای پوشاندن یک ایمپلنت دندانی نیز استفاده می‌شود. اگر دندانپزشک شما روکش شدن دندان را توصیه می‌کند، احتمالاً به یکی از دلایل فوق می‌باشد تا به شما کمک کند دندانهایی سالم و لبخندی زیبا داشته باشید.

روکش کردن دندان در چه مواردی تجویز می‌گردد؟

• دندانهایی که دارای پرکردگیهای وسیع بوده، قادر به تحمل فشارهای جویدن نبوده و بسیار شکننده می‌باشند، پس ناچاراً باید روکش شوند.
• دندانهایی که تاج آنها شکسته و یا مقدار نسج باقیمانده دندان گیر کافی برای پرکردگی نداشته باشد.
• دندانهای معالجه عصب شده؛ دندانی که به معالجه عصب نیاز پیدا می‌کند معمولاً دارای پوسیدگی وسیع و پیشرفته‌ای بوده و ابتدا به ساکن مقدار زیادی از نسج سالم مینا و عاج را از دست داده است، ثانیاً دندانپزشک برای دسترسی به عصب داخل ریشه ناچاراً مقداری از نسج سالم دندان را بر می‌دارد، ثالثاً دندان تغذیه داخلی خود را از دست داده و قدری خشک می‌گردد. رابعاً، دندان ممکن است بر اثر خونریزی داخلی و یا بیماری پالپ (عصب و بافت داخل دندان) تغییر رنگ داده باشد.
• زیبایی: دندانهای تیره، بدرنگ و با شکلهای غیر طبیعی نیز نیاز به ترمیم توسط روکش دارند.
• ترکهای دندانی
• بازسازی سطوح جونده

آیا دندانی که تاج آن کاملاً از بین رفته باشد امکان ترمیم آن میسر است؟

بله، در این موارد دندانپزشک از داخل ریشه دندان (بعد از معالجه عصب) قالب گیری بعمل آورده و وسیله‌ای را که پُست نامیده می‌شود، می‌سازد. پست بعداً به داخل ریشه دندان چسب خورده و قسمتی از آن به عنوان تاج بیرون می‌ماند که بر روی آن روکش دندان سوار می‌گردد.

روکش دندان شیری «SSC»

این روکشهای فولادی زنگ نزن به رنگ فلزی بوده و در موارد خاص با توجه به نظر دندانپزشک تجویز می‌شوند: ترمیم دندانهای شیری یا دائمی جوان با ضایعات پوسیدگی وسیع، ترمیم دندانهای با ناهنجاری ارثی، ترمیم پس از درمان ریشه دندان شیری یا دائمی که خطر شکستگی ساختمان تاج باقیمانده زیاد است، ترمیم دندان شکسته و ترمیم دندانها در افراد ناتوان یا کسانی که بهداشت دهان فوق‌العاده ضعیفی دارند و احتمال دارد سایر مواد در دهان آنها با شکست روبرو شود. روکش با مواد سمانی خاص به دندان چسبانده می‌شود و وجود آن هیچ مشکلی در لق شدن دندان شیری و رویش جانشین دائمی آن ایجاد نمی‌کند. در صورتی که روکش لق شده بود، بلافاصله به دندانپزشک مراجعه نمائید تا مجدداً آن را با دندان تطابق داده و سمان کند. لازم به ذکر است که بلع احتمالی روکش بسیار نادر بوده و در صورت وقوع معمولاً بدون هیچ مشکلی در عرض 10-7 روز دفع می‌گردد.

بریج (Bridge)

اگر شما یک یا چند دندان را از دست بدهید، دچار مشکل در جویدن و صحبت کردن می‌شوید. در این صورت بریج یکی از درمانهایی است که با جایگزینی دندانهای از دست رفته به حفظ شکل صورت و کاهش مشکلات جویدن کمک می‌کند. بریج ثابت، دندانهای از دست رفته را که بین دندانهای دیگر هستند، جایگزین می‌سازد و نمای زیبایی دارد. این نوع ترمیم ممکن است از طلا، آلیاژها، پرسلن (چینی) یا ترکیبی از این مواد باشد و به منظور ساپورت، به دندانهای مجاور که به آنها دندانهای پایه اطلاق می‌شود، باند شده یا به روکش روی آنها متصل می‌شود. برخلاف بریجهای متحرک که می‌توانید آنها را بیرون آورده و تمیز نمائید، یک بریج ثابت فقط توسط دندانپزشک می‌تواند برداشته شود. یک بریج ایمپلنت، دندانهای مصنوعی را مستقیماً به استخوان فک یا زیر لثه، بسته به نوع بریجی که دندانپزشک تجویز کند، متصل می‌نماید. بنابراین بسیار مهم است که دندانهای باقیمانده خود را تمیز و سالم نگهدارید. بریج؛ دندان جایگزین شونده به دندانهای کناری با استفاده از تراش آنها چسبانده می‌شود و غالباً از یک اسکلت فلزی روکش شده توسط چینی ساخته می‌شود.

بریج در چه مواردی توصیه می‌گردد؟

اگر دندان یا دندانهایی از دست بروند و دندانهای کناری قادر به تحمل فشار باشند، بریج توصیه می‌شود. برای روکشهای فلزی میزان تراش کمتر بوده و برای روکش های چینی با اسکلت فلزی مقدار تراش بیشتر بوده و برای روکشهای تمام چینی اندکی بیشتر است. ضمناً سطح جونده در صورتی که قرار باشد با چینی پوشانده شود نیاز به تراش بیشتری دارد. مقداری از فضای حاصل از تراش دندان صرف اسکلت فلزی و مقداری صرف پوشاندن سیاهی رنگ فلز توسط مواد اوپک و بقیه آن صرف اضافه نمودن چینی مخصوص عاج و مینای دندان می‌گردد.

ایمپلنت

هیچ چیز جانشین دندانهای سالم نمی‌شود. ولی وقتی شما دندانی را به دلیل بیماری یا حادثه از دست داده‌اید، بهتر است بدانید که راهی برای بازگرداندن لبخند زیبای شما وجود دارد. یک ایمپلنت دندانی ظاهر و احساسی شبیه دندان از دست رفته‌تان به شما می‌دهد. دندانپزشک یک پایه یا فریم فلزی را زیر لثه شما قرار می‌دهد که درست شبیه ریشه یک دندان به استخوان فک متصل می‌شود. سپس دندانپزشک یک دندان جایگزین را روی ایمپلنت قرار می‌دهد به نحوی که شبیه وضعیت دندان اصلی خود شما به نظر آید. اغلب بیماران معتقدند، ایمپلنت مطمئن و با ثبات است و آن را جایگزین خوبی برای دندان از دست رفته‌شان می‌دانند. ایمپلنتها می‌توانند جایگزین یک یا چند دندان از دست رفته شوند. لازم به ذکر است که ایمپلنت نیاز به جراحی دارد، بنابراین بیماران باید از نظر کلی در سلامت بسر برند، لثه‌های سالم داشته و استخوان کافی جهت ساپورت ایمپلنت داشته باشند. در ضمن باید مقید به رعایت دقیق بهداشت دهان و ملاقاتهای مرتب با دندانپزشک باشند. ایمپلنت یا دندان کاشتنی تشکیل شده است از پایه‌ای که عمدتاً از جنس فلز تیتانیوم بوده و توسط جراح در استخوان فک کار گذاشته شده و سپس بر روی آن دندان قرار می‌گیرد.

دندان پزشكان مي گويند بهترين سن براي جراحي دندان عقل زير سن 20 سالگي است، چرا كه عوارض و درد كمتري دارد.

دندان عقل به سومين دندان آسياب بزرگ اطلاق مي‌شود. اين دندان كمي ديرتر از دندان‌هاي ديگر رشد مي‌كند و در سنين 17 تا 21 سالگي‌ مي‌رويد. با رشد انسان و كوچك شدن فك، فضا براي رشد دندان عقل محدود شده و در نتيجه دندان عقل خود را به شكل نهفته و نيمه ‌نهفته نشان مي‌دهد.

تحقيقات انجام شده در زمينه دندان‌هاي عقل نشان مي‌دهد كه اين دندان‌ها در بسياري ازموارد، مشكل‌ساز بوده و به جراحي ختم شده‌اند. دندان‌هاي عقل بعد از پوسيدگي، موجب پوسيدگي دندان‌هاي مجاور (مانند تصوير بالا) و عفونت در اطراف مي‌شود و گاهي نيز با بستري ‌شدن در بيمارستان و جراحي همراه است.

از طرفي دندان عقل با توجه به اينكه در آخرين رديف دندان‌ها رشد مي‌كند وجاي کمي براي رشد آن وجود دارد، به دندان‌هاي‌ مجاور فشار آورده و سبب كج قرار گرفتن دندان‌هاي ديگر مي‌شود. همچنين اين دندان‌ها باعث بروز دردهايي در ناحيه مفصل فك، گوش، چشم و سر مي‌شود و براي مقابله با پيدايش چنين دردهايي، بهتر است كه دندان‌هاي عقل توسط پزشك متخصص كشيده شود.

درآوردن دندان‌هاي عقل در سنين سالمندي ممکن است اين مشكلات را به همراه داشته باشد:

با افزايش سن ريشه‌ها قطورتر شده و ممکن است کشيدن دندان را سخت‌تر کند،

التيام ضعيف‌تر بعد از کشيدن دندان،

پوسيدگي دندان‌هاي مجاور،

احتمال فک جوش شدن دندان،

احتمال شکسته شدن استخوان در افراد پير در حين جراحي و درآوردن دندان،

کاهش تحمل بيمار به دليل شرايط سني و درمان‌هاي پزشکي از قبيل مصرف داروهاي قلبي، ريوي و … .

توجه كنيد كه اگر اين دندان تصميم به رويش و قرار گرفتن در محيط دهان را داشته باشد، پيش از اين‌كه شما تولد 20 سالگي را جشن بگيريد، سر و كله‌اش در دهانتان پيدا مي‌شود. بنابراين اگر تا اين سن خبري از دندان عقلتان نشده است، بايد به فكر جراحي آن و خارج كردنش باشيد.

اگر سن شما از 40 سالگي گذشته است و هيچ مشكلي با دندان عقل تان نداريد، بهتر است ديگر به فكر خارج كردن آن نباشيد، چون بعيد به نظر مي‌رسد بعد از اين نيز دچار بيماري‌هاي لثه، پوسيدگي و يا تغييرات كيستيك در اطراف اين دندان شويد. فقط كافي است هر 1 يا 2 سال يك‌بار، يك عكس راديوگرافي از دندانتان تهيه كنيد تا مطمئن شويد هيچ عارضه جانبي وجود ندارد.

ردپاي عفونت دور دندان عقل

گاهي در پشت دندان عقل تان، يك تكه از مخاط قرار دارد كه گاهي روي سطح دندان عقل را مي‌پوشاند كه با فشار دندان‌هاي بالا زخمي مي‌شود. گاهي هم مواد غذايي زير اين گوشت اضافي گير مي کند و ميكروب ها هم به اين محل هجوم مي‌برند، بنابراين چيزي نمي‌گذرد كه در اطراف دندان عقل تان يك عفونت دردناك و بدبو ايجاد مي‌شود(مانند تصوير بالا).

در اين شرايط شما بايد به دندان پزشك مراجعه كنيد تا زير اين بافت اضافي را شستشو داده و باقيمانده مواد غذايي را پاك كند، ولي براي اين‌كه پس از اين ديگر با اين مشكل روبرو نشويد، بايد با جراحي دندان عقل و خارج كردن آن، اين محل تجمع خرده‌هاي غذايي و ميكروب ها را براي هميشه از بين ببريد.

ساختمان دندان

تازه هاي دندانپزشكي

چهل و چهار دندان ٣٨ بيمار با تشخيص ضايعات مزمن پريودنتال بطريق زير مورد معالجه

وبا استفاده از ماده شستشو دهنده step-back اندودنتيكس قرار گرفت. آماده سازي كانال با روش

هيپوكلريت سديم ٥% و آب اكسيژنه ٣% انجام گرديد . ناحيه انتهايي كانال نيمي از دندانها تحت تابش اشعه

بمدت يك ثانيه با قدرت يك وات و ١٥ پالس در ثانيه قرار گرفت . كانال كليه دندانها با Nd.YAG ليزر

استفاده از گاتاپرچا و خير به روش تراكم طرفي بسته و راديوگرافي نهائي انجام شد. دندان ها

باشاخصهاي وجود درد خودبخود يك روز بعد از درمان ، درد دربرابر ضربه يك هفته سه ماه و شش ماه

بعد از درمان و تهيه راديوگرافي به فواصل سه و شش ماه بعد از معالجه مورد بررسي قرار گرفتند. نتايج

حاصله نشان داد كه درد در برابر ضربه در دندانهايي كه تحت ليزر تراپي قرار گرفته بود در فواصل يك

هفته و سه ماه بعد از درمان به مراتب كمتر از گروه كنترل بود بغير از اين تفاوت فرق ديگري بين گروهها

ممكن است در معالجات Nd.YAG مشاهده نشد. نتايج حاصله گوياي اين مطلب است كه استفاده از ليزر

دندانهاي عفوني مفيد باشد.

خاصيت ضد باكتري مواد شستشودهنده كانال

بدنبال مرگ پالپ دندان، كانال ريشه مورد تهاجم باكتريهاي موجود در دهان قرار گرفته و درصورت

عدم معالجه بموقع اين مسأله موجب ضايعات بافتي اطراف ريشه ميگردد. با توجه به اينكه كانال عفوني

دندانها محتوي انواع باكتريها هوازي و بي هوازي و قارچها و ويروسها مي باشند، استفاده از مواد

شستشو دهنده كانال كه خاصيت ضد باكتري داشته باشند اجتناب ناپذير است. مطالعات بسياري در اين

و همكارانش از دانشگاه ايتاليا است كه در مجله Arcangelo زمينه انجام شده كه از آن جمله مطالعه اخير

اندودنتيكس ماه مي ١٩٩٩ بچاپ رسيده است. آنها در مطالعه خود اثر محلول هيپوكلريت سديم با غلظتهاي

٣ و ٥ درصد) و همچنين اثر تركيبي از كلرهگزيدين و ستريميدين با غلظتهاي مختلف را بر روي ، ١ ، ٠/٥)

باكتريها.

روش سفید کردن دندانها

آیا میدانستید که سفید کردن دندانها اولیـن خـدمات بـهداشتی و آرایشــی اسـت کـه امـروزه افراد به دنبال آنند و این محبوبیت روز به روی هــم بیشتر
و بیشتر می شود؟
یـک تحقـیق جـدید نشان داده اسـت که %۸۰ از امریکایـی هـای بین ۱۸ تا ۴۹ سال به دنبال سفید کـردن دنـدان هـایشــان هسـتـنـد و ایـن آمـار بـرای خـانـم ها حتی به %۸۵ نیز مـیرسد.
۶ نـفر از هـر ۱۰ نفر، به ویژه افراد بین
۱۸ تا ۲۴ سال، عقیده دارند که اگر هنگام لبخند زدن دندانهایشان سفیدتر و زیباتر باشد، اعتماد به نفس آنها تاحد زیادی بالا خواد رفت.

طبق آکادمی آرایش دندان در امریکا، امریکایی ها بیش از ۱.۴ بیلیون دلار را سال گذشته صرف خرید محصولات سفید کننده دندان موجود در بازار کرده اند.

یکی از اولین چیزهایی که افراد در ملاقات با افراد جدید به آن دقت می کنند، لبخند آنهاست. سفید کردن دندان یکی از ساده ترین و در دسترس ترین راه ها برای بهبود ظاهر، ایجاد تاثیر مثبت و به دست آوردن ظاهری جوانتر و زیباتر می باشد. دندان به مرور زمان تغییر رنگ داده و زرد می شوند. سفید کننده دندان، عملیاتی پزشکی نیست که روی دندانهایتان انجام شود، و باعث بالا بردن سلامت دندانهایتان نمی شود اما می تواند آنها را سفیدتر کند.

علت تغییر رنگ دندانها چیست؟

عوامل مختلفی می تواند در تغییر رنگ دندان ها تاثیر داشته باشد که از جمله آن میتوان به بالا رفتن سن، کشیدن سیگار، عوامل وراثتی، مصرف غذاها و نوشیدنی های رنگدار، رنگ باقی مانده از داروها، و تخریب های شیمیایی دندان اشاره کرد. برخی از متداولترین دلایل عوض شدن رنگ دندان مصرف دارو، قهوه، چای، و سیگار است. افرادی هم که عادت به مصرف بیش از اندازه نوشابه دارند هم با چنین مشکلی مواجه خواهند شد.

جدا از رنگ گرفتن دندانها، سه عامل مهم وجود دارد که می تواند بر رنگ دندان هر فرد تاثیر داشته باشد. ژنتیک در این زمینه نقش موثری دارد. بعضی افراد به طور طبیعی نسبت به بقیه دندانهای سفیدتری دارند. بیماری ها هم می توانند عامل موثری در این رابطه باشند و برخی داروها ممکن است باعث تغییر رنگ دندانها شود. اگر احتمال میدهید که تغییر رنگ دندانهایتان به خاطر مصرف یک داروی خاص است، می توانید این مسئله را با دندانپزشکتان مطرح کنید.

سیگار کشیدن هم می تواند باعث زرد شدن دندانها شود. از بین رفتن این لکه ها زمان بیشتری می برد. لکه های ناشی از نیکوتین ۱ تا ۳ ماه طول می کشد تا با مصرف مواد سفیدکننده، به حالت اول برگردند. استفاده از تنباکو نیز از دست رفتن سفیدی دندان ها و تغییر رنگ آنها را تسریع می کند.

بالا رفتن سن نیز با زرد شدن دندانها در ارتباط است. مینای دندان، که بخش سخت خارجی دندان است، به مرور زمان نازک تر شده و باعث می شود لایه زرد داخلی نمودار شود. اکثر این موارد، لکه های زرد و قهوه ای هستند که ممکن است از جمع شدن پلاک دندان، لکه های ناشی از غذا، و بهداشت ضعیف دندان ها، ناشی شود. تغییر رنگ دندان مربوط به بالا رفتن سن و وراثت معمولاً در هر ۹ نفر از ۱۰ نفر ایجاد میشود. از بین بردن این نوع لکه ها با جرم گیری خیلی راحت و سریع انجام می گیرد و بین ۱ تا ۶ هفته صورت می گیرد.

قانون کلی این است که هر چیزی که ممکن است لباس شما، دستمال سفره تان یا فرشتان را لکه دار کند، می تواند روی دندانهایتان هم لکه بیندازد. مثلاً سس گوجه فرنگی، کیک زغال اخته، شراب قرمز و ….

سفیدکننده های دندان سه دسته هستند:

۱. جرم گیری دندانها برای تغییر دادن رنگ آنها. دندانپزشک شما می تواند کار جرم گیری دندانهایتان را در مطب خود انجام دهد. محلولی که برای اینکار مورد استفاده قرار می گیرد دی غلیظ درحدود %۳۵ دارد. طی یک جلسه، رنگ دندانها را می توان ۱۲ تا ۱۴ درجه سفیدتر کرد.

۲. خودتان هم می توانید با استفاده از ابزاری که از دندانپزشک تان خریداری می کنید، اینکار را انجام دهید. دندانپزشک ژلی برایتان تهیه می کند که باید به مدت دو هفته هر شب چهار ساعت روی دندانهایتان بمالید. این ژل ها بین ۱۰ تا ۱۵ درصد د در خود دارند و می توانند رنگ دندانها را تا ۸ درجه سفیدتر کنند.

۳. استفاده از خمیردندانهای ارزان که در بازار موجود است. این خمیردندانها که حاوی ۴ درصد د هستند می تواند ۲ تا ۳ درجه رنگ دندانهایتان را سفیدتر کنند.

جرم گیری همیشه هم جواب نمی دهد

اگر در دندانهای جلویی خود، پر کردگی همرنگ یا معمولی داشته باشید، جرم گیری جواب نخواهد دارد. محلول جرم گیری نمی تواند رنگ این مواد را تغییر دهد. به این ترتیب با جرم گیری فقط زردی این قسمت را نمایانتر می کنید. بنابراین بهتر است قبل ازاستفاده از هر روش سفید کردن دندان حتماً با دندانپزشکتان م کنید.

عوارض جانبی جرم گیری دندان

جرم گیری کردن دندانها می تواند تاثیرات حانبی هم داشته باشد. دندان ها ممکن است حساس شوند (حساسیت گرم و سرد) و همچنین وقتی از محلول جرم گیری استفاده می کنید، ممکن است لثه هایتان اسیب ببینند. از جمله سایر عوارض می توان به گلو درد، درد دندانها، سوزش یا خارش بافت ها و سردرد اشاره کرد.

مردم دندان آبی

در مورد سفید کردن دندانها هم نباید افراط کرد. رنگ ناشی از بسیاری از درمان ها غیرطبیعی است. باید اجازه دهید دندانهایتان مرواریدگونه سفید شوند. متاسفانه بعضی افراد بیش از اندازه از جرم گیری استفاده می کنند. من این دسته از افراد را مردم دندان آبی نامیده ام. همه شما حتماً آنها را دیده اید. دندانهای آنها یک سایه آبی رنگ دارد. این افراد باید درحدی جرم گیری کنند که سفیدی دندانهایشان با سفیدی چشم هایشان هماهنگی داشته باشد.

تاثیر جرم گیری چه مدت زمان باقی می ماند؟

یادتان باشد سفید کردن دندانها همیشگی نیست، چون دندانهایتان دوباره به مرور زمان تغییر رنگ خواهند داد. افرادیکه بیش از اندازه از موادغذایی و نوشیدنی هایی استفاده می کنند که باعث تغییر رنگ دندانها می شود، در کمتر از یک ماه، دندانهایشان دوباره تغییر رنگ می دهد. اما آندسته از افرادیکه سعی می کنند کمتر از این مواد غذایی و نوشیدنی ها استفاده کنند، ممکن است بتوانند آن سفیدی را تا یک سال یا بیشتر هم نگه دارند.

مسئله ای که باید به خاطر داشته باشید این است که پس از استفاده از اینگونه مواد، سریعاً دندانهایتان را شستشو داده و مسواک بزنید.

بهداشت دندانهایتان باید در راس مسائل بهداشتی شما قرار گیرد. حداقل روزی دو مرتبه دندانهایتان را مسواک کنید و یکبار در روز از نخ دندان استفاده کنید. برای از بین بردن لکه ها روی سطح دندان و زردی دندانها از خمیردندانهای سفید کننده (یک یا دو بار در هفته) استفاده کنید. در سایر زمانها از خمیردندان معمولی استفاده کنید.

برحسب روشی که برای سفید کردن دندانهایتان به کار می گرید، ممکن است هر ۶ ماه یکبار بعد از یک تا دو سال، نیاز به بازبینی دوباره دندانهایتان باشد. اگر سیگار می کشید یا بیش از حد از نوشیدنی هایی که ممکن است باعث تغییر رنگ دندانها شود استفاده می کنید، احتمالاً این بازبینی باید زودتر انجام گیرد

تازه های علمی در دندانپزشکی

  

نتایج یک مطالعه جدید نشان میدهد که بیماریهای لثه میتواند بعنوان یک پیش گویی کننده بروز دیابت نوع 2عمل کند ٬ این مطالعه که برروی 9000 نفر انجام شده است نشان میدهد افرادی که مبتلا به سطوح بالاتر بیماریهای لثه هستند احتمال اینکه در 20 سال آینده مبتلا به دیابت شوند 2 برابر بیشتر است .  

     محققین ژاپنی موفق به جداسازی سلولهای بنیادی (Stem Cells) از دندانهای عقل شدند و یک منبع جایگزین برای دستیابی به سلولهایPluripotent  ایجاد نمودند که مشکلات اخلاقی و قانونی استفاده از سلولهای جنینی را ندارند. 
 هم اکنون که مشغول آماده کردن فرزندانتان برای بازگشت به مدرسه هستید مراقبتهای دهان و دندان را از یاد نبرید و فراموش نکنید یک عدد مسواک نیز به لیست کتاب٬ دفتر٬ قلم ....فرزندانتان بیافزائید .نتایج بررسی ها نشان می دهد استفاده از میان وعده های سالم غذائی که به دندانها نمی چسبد مانند میوه ها و عدم استفاده از موادی مانند چیبس ٬ مواد شیرین و استفاده از مسواک و کنترل های 6ماهه دندانها توسط دندانپزشک روزهای غیبت کودکان از مدرسه را کاهش میدهد.

 کاشت دندان چه روش هايي دارد؟ فرق آنها چيست؟ و هزينه آنها چقدر است؟

از نظر علمي، کاشت دندان معادل ايمپلنت است که به شکل پيچ کردن دندان در استخوان لثه است. قيمت آن براي هر دندان بسته به موقعيت و فرد انجام دهنده، حدود يک تا يک ونيم ميليون تومان است. البته پروتزهاي ثابت (روکش يا بريج) نيز در ميان مردم به نام کاشت دندان خوانده مي شود. هزينه هر واحد بريج نيز بسته به جنس روکش (تمام سراميک يا فلز و سراميک) و نظر دندانپزشک و لابراتوار، از ۵۰ هزار تا ۳۰۰ هزار تومان متفاوت است. روکش هاي فلز سراميک (PFM) از بقيه روش ها معمول تر و ارزان تر هستند. تفاوت آنها و امکان انتخاب هر يک، به موقعيت قرارگيري دندان ها و وضعيت سلامت لثه و استخوان هاي داخل لثه بستگي دارد.

-دکتر مي گويد اورتودنسي کنم، اما تحملش برايم ناممکن است. آيا راه بهتر و سريع تري وجود ندارد؟

طولاني بودن دوره درمان اورتودنسي و شکل ظاهري آن باعث مي شود افراد با موقعيت هاي اجتماعي خاص با اکراه از آن استقبال کنند. تصور کنيد مدير ارشد ميانسالي در جلسه يي صحبت مي کند و دندان هايش سيم کشي شده. در باور عمومي اندکي خنده دار به نظر مي رسد. البته اين حساسيت از لحاظ منطقي صحيح نيست، اما خب حساسيت است و قابل اعتنا. ممکن است در برخي موارد، بتوان به وسيله لمينيت يا روکش، نامرتبي دندان ها را اصلاح کرد. روش جديدي نيز ابداع شده که اورتودنسي نامرئي ناميده مي شود، به گونه يي که سيم هاي اورتودنسي و لوازم آن در پشت دندان قرار مي گيرند. اين روش هنوز در انحصار صاحبان اين تکنيک است و پيش بيني مي شود با گذشت زمان و همه گير شدن تکنولوژي آن، بسياري از اين مشکلات مربوط به اورتودنسي حل شود.

-آيا جرم گيري براي دندان مضر است؟

يکي از باورهاي نادرست عمومي اين است که «جرم گيري به دندان آسيب مي رساند». اما حقيقت اين است زماني که بيماري لثه و جرم وجود داشته باشد، انجام جرم گيري لازم است. جرم دندان توده يي از مواد آهکي است که به دلايل مختلف در قسمت هايي که دندان به لثه مي رسد، تشکيل مي شود. جرم با مسواک پاک نمي شود. اگر اين جرم توسط دستگاه جرم گيري و دندانپزشک از روي دندان ها تميز نشود، سبب بيماري لثه، تحليل لثه و استخوان فک مي شود. با گذشت زمان و به تدريج (بدون اينکه درد يا علائمي داشته باشد) دندان لق شده و خود به خود مي افتد، يا بايد کشيده شود. با ديدن کوچک ترين التهاب و قرمزي يا خونريزي لثه بايد به دندانپزشک مراجعه کرد و به وسيله جرم گيري و شست و شو با دهان شويه، آن را کاهش داد. توضيح اينکه لکه هاي رنگي روي سطح دندان، جرم دندان نيستند و رنگدانه (Stain) هستند که بر اثر مصرف سيگار يا نوشيدني هاي رنگي مانند چاي و قهوه ايجاد و با «بروساژ» برطرف مي شوند.

-آيا داروي گياهي براي رفع زردي يا جرم دندان وجود دارد؟

داروي گياهي براي رفع زردي يا جرم دندان وجود ندارد و استفاده از مواد غيراستاندارد اعم از گياهي يا… توصيه نمي شود. استفاده از راهنمايي هاي عمومي افراد غيرمتخصص و راهکارهاي عجيب و غريب خاله خانباجي منشانه، تنها ممکن است به طور شانسي افاقه کند و در بيشتر موارد باعث آسيب هاي جدي به دندان، لثه و دهان نيز شده است.

-آيا عسل به دندان زيان مي رساند؟

خوردن عسل به خودي خود هيچ ضرري براي دندان ها ندارد، مشروط بر اينکه بعد از خوردن آن، مسواک زدن فراموش نشود. اگر منظورتان مقايسه بين طبيعي بودن شهد عسل با شکر و قند است و اينکه چون عسل طبيعي براي افرادي که قند بالا دارند بي ضرر است، لابد براي دندان هم اين طور باشد؛ خير، تفاوتي ندارد. عسل صد درصد خالص هم چنانچه به مدت طولاني در مجاورت دندان قرار گيرد، مي تواند شرايط را براي پوسيده شدن دندان فراهم سازد.

-اگر دندانم عصب کشي شده پس چرا چند روز است که درد شديد دارم؟

درد فرآيندي است که در پي آزاد شدن واسطه هاي آماسي توسط گلبول هاي سفيد و تاثير اين واسطه ها روي پايانه هاي عصبي موجود در محل ايجاد مي شود. در دندان، عامل آزاد شدن اين واسطه ها باکتري ها و اجزاي مرده پالپ دندان هستند. در درمان ريشه، کانال ها از باکتري ها و ساير محرک ها پاکسازي مي شوند. اما کانال ها از طريق انتهاي ريشه با استخوان احاطه کننده ريشه و به ويژه اليافي که دندان را به استخوان متصل مي کنند، ارتباط مستقيم دارند. اين التهاب از داخل کانال به فضاي الياف مذکور و استخوان مربوطه گسترش پيدا مي کند که براي کنترل آن سيستم ايمني بدن سريعاً وارد عمل شده که چند روز کار آن به طول مي انجامد. ديده ايد که درد با فشار روي دندان بيشتر مي شود؛ يعني فشرده شدن ريشه روي استخوان، الياف ملتهب و دردناک. اين فرآيند کاملاً قابل برطرف شدن نيست، اما با استفاده از مسکن هاي ضدالتهاب غيراستروئيدي مانند «ايبوپروفن» تا برطرف شدن کامل التهاب قابل کنترل است. درد دندان بعد از عصب کشي ممکن است سه روز تا در برخي موارد حتي يک ماه طول بکشد.

بد نيست كه بزرگ‌تر‌ها براي كودكاني كه از مسواك زدن گريزانند تعريف كنند كه انسان‌هاي دوران‌هاي بسيار دور براي تميز كردن دندان‌هاي خود حتي از سم حيوانات به جاي خمير دندان استفاده مي‌كر‌دند.

 اين موضوع باعث شده در برخي موارد بازار سفيد‌كننده‌ها از خمير‌دندان‌ها پيشي بگيرد. اين در حالي است كه مصرف اغلب سفيد‌كننده‌‌هاي موجود در بازار، دندان‌ها را دچار ساييدگي مي‌كند.

سفيد‌كننده‌ها حداكثر براي مصرف هفته‌اي يك‌بار مجاز شمرده مي‌شوند؛ حال آنكه برخي عادت دارند اين ماده را هر روز و به جاي خميردندان روي دندان‌ها بكشند.

جداي از افرادي كه زيبايي را به سلامتي ترجيح مي‌دهند، شباهت سفيد‌كننده‌ها به خمير دندان باعث شده عرضه آن در بازار به حداكثر برسد. بنابراين بايد دانست كه سفيد‌كننده‌ها خميردندان‌هايي با خاصيت سفيد‌كنندگي نيستند.

اما كارشناسان اين عرصه در پاسخ به اين سئوال كه خمير دندان مناسب چه خميردنداني است؟ مي‌گويند خميردندا‌ن‌های مختلف فرق آنچنانی با هم ندارند، به ويژه‌ آنكه در رعايت بهداشت دهان و دندان نوع خمير دندان حداقل نقش را دارد .

مطابق نظر آنها همه خمير دندا‌‌ن‌ها شامل  مواد  شوينده، ساينده، کف کننده، خوشبو کننده  و فلورايد هستند. بنابراين چنانچه از يك خميردندان استاندارد استفاده مي‌كنيد بدانيد كه آنچه بعد از كشيدن نخ دندان به سلامت آن كمك مي‌كند نوع و جنس مسواك است.

فقط در مورد خمير دندان كودكان بايد دقت بيشتري كرد.  این خمیر دندان ها با طعم ها و رنگ های مختلفی تهیه می شوند تا بچه ها به شوق خوردن یک خمیر دندان خوشمزه هم شده مسواک بزنند.

اما توجه داشته باشید که چنانچه کودک شما دارای سن کمتر از ۲ سال است باید از خمیر دندان بدون فلوراید استفاده کند. کودکان قبل از ۲ سالگی معمولا مقداری از خمیر دندان را قورت می دهند.

این خوردن خمیر دندان و جذب فلوراید موجود در آن می‌تواند باعث مسمومیت کودک در کوتاه مدت و یا سبب بدرنگ شدن دندان‌ها  در طولانی مدت مي‌شود.

---

نبیل امیری

یکی از شایع ترین دلایل پوسیدگی دندان های کودکان شیرخوار، استفاده کودک از شیشه شیر است. این پوسیدگیها باعث تخریب شدید دندان های کودک می شوند و والدین را نگران می کنند. شاید تنها دندان هایی که امکان سالم ماندن داشته باشند، دندان های جلویی فک پایین کودک باشند که هنگام مکیدن شیر، زبان روی آنها را می پوشاند. پیش از آنکه به راه های پیشگیری اشاره کنم، ذکر نکاتی درباره اهمیت دندان های کودکان خالی از لطف نیست زیرا کودکان برای جویدن، صحبت کردن، و همچنین داشتن ظاهری زیبا، به قدرت و سلامت دندان هایشان نیازمند هستند. به علاوه دندان های شیری فضای سالم را برای دندان های دایمی حفظ می کنند و اگر کودک خردسالی دندانی را زودهنگام از دست بدهد، دندان های مجاور ممکن است به سمت فضای خالی حرکت کنند و فضای لازم برای رویش دندان های دایمی را پر کنند. این موضوع سبب در هم ریختگی یا کج شدن دندان های دایمی می شود. به همین دلیل حفظ سلامت دندان های شیری و درمان به موقع آن ها در صورت ایجاد پوسیدگی ضروری است. درباره عوامل ایجاد کننده این نوع پوسیدگی باید گفت که این نوع پوسیدگی در صورتی رخ می دهد که مواد شیرین مانند شیر یا آب میوه های شیرین شده به کودک داده شود و برای مدت طولانی روی سطح دندان ها باقی بماند. در نتیجه باکتری های موجود در دهان، مواد قندی را استفاده و اسید تولید می کنند و اسید حاصل نیز به دندان ها حمله می کند و بافت دندان را از بین می برد و ایجاد پوسیدگی می کند.

والدینی که کودکشان از شیشه شیر استفاده می کند باید توجه داشته باشند که برای پیشگیری از پوسیدگی زودهنگام دندان فرزندشان به دقت به این نکات عمل کنند:

۱) بعد از هر بار شیر خوردن، دندان های کودک را با یک گاز تمیز پاک کنید.

۲) مسواک زدن دندان های کودک خود را بعد از رویش نخستین دندان آغاز کنید.

۳) در نواحی فاقد دندان نیز لثه ها را تمیز کنید و ماساژ دهید.

۴) هرگز اجازه ندهید کودک شما با شیشه های حاوی شیر یا آب میوه و دیگر ترکیبات شیرین بخوابد.

“چند بار در روز باید دندان هایم را مسواک بزنم؟”

این یکی از شایع ترین سوالاتی است که در مطب دندانپزشکی از دندانپزشکان پرسیده می شود.

بسیاری از مردم در مسواک زدن فقط به پاک کردن خرده های غذایی فکر می کنند، غافل از اینکه خرده های باقیمانده غذا با حرکات لب و زبان و گونه و جریان بزاق تا حد زیادی شسته می شوند. نکته مهمی که وجود دارد این است که در مسواک زدن باید هدف اصلی برداشتن کامل پلاک میکروبی باشد که این هدف فقط با مسواک زدن صحیح و کامل و نخ دندان کشیدن بین تمامی دندان ها فراهم می شود. (برای یادگیری شیوه صحیح مسواک زدن و نخ دندان کشیدن به این پست و این پست مراجعه کنید.)

به نظر می رسد که سلامت لثه و دندان ها با یک بار تمییز کردن کامل و اصولی دندان ها در طول شبانه روز حفظ می شود. به عبارتی یک بار مسواک زدن دندان ها در طول شبانه روز چنانچه با تمام ابزار لازم شامل مسواک، خمیر دندان و نخ دندان و با دقت انجام شود، به نظر می رسد که کافی باشد. اگر حذف کامل پلاک میکروبی در یک بار مسواک زدن انجام نشود، مسواک زدن برای بار دوم کمک کننده خواهد بود.

بسیاری از مردم مسواک زدن را به ساعات پایانی شب موکول می کنند که خسته و خواب آلود هستند و در نتیجه در اثر کم حوصلگی، برداشت پلاک به خوبی انجام نمی شود. توصیه می شود که مسواک زدن و نخ دندان کشیدن را در ساعاتی از شبانه روز انجام دهید که سرحال تر و شاداب تر هستید.

پس به جای اینکه فقط به دفعات مسواک زدن توجه کنیم، باید بیشتر به روی کارایی برداشت کامل پلاک، حداقل یک بار در روز توجه کنیم ولی انجام ناقص برداشت پلاک را می توان با ۲ بار مسواک زدن در روز جبران کرد.

، بر اساس تحقيقات دانشمندان تايواني، قراردادن نانو ذرات طلا بر روي سطح يك دندان حساس و سپس تثبيت آنها با استفاده از يك ليزر، مي‌تواند دوام دندان حساس را براي مدت طولاني افزايش دهد.
اين روش كه محققان “دانشگاه ملي چونگ - چنگ” و “بيمارستان عمومي بودهيست دالين تزوچي” آن را ابداع كرده‌اند آماده است تا بر روي دندان‌هاي اصلي در يك دوره كوتاه ‪ ۱۲‬تا ‪۲۴‬ ماهه آزمايش شود.

در اين گزارش آمده است، ظاهرا دندان‌هاي حساس شامل تعداد زيادي لوله‌هاي رابط داخلي كوچك هستند كه به سيال اجازه مي‌دهند از بين دندان ها عبور كند.
عبور سيال باعث سايش مكانيكي انتهاي عصب‌ها در فصل مشترك ميان عاج دندان و گوشت مي‌شود.
طبق اين گزارش كه در فصلنامه فناوري نانو منتشر شده است، اين گروه تحقيقاتي براي درمان اين شرايط به سادگي اين سوراخ‌هاي ريز را با نانو ذرات طلايي كه قطر آنها ‪ ۳۰‬نانو متر بود ، پر كردند.
برش‌هاي عمودي از يك سطح آزمايش تهيه شده از يك دندان انسان ، نشان دادند كه نانوذرات طلاي اين گروه تحقيقاتي تا عمق حدود دو ميكرومتر نفوذ كرده‌اند.

---

نبیل امیری.

با استفاده از روش ها و تکنیک های جدید ارتودنسی می توان لبخند زیبا را که همان لبخند متناسب با صورت هر فرد است، طراحی کرد. امروزه گستره درمان ارتودنسی بسیار فراتر رفته و تنها منحصر به سیم کشی و منظم کردن دندان ها نیست.

لبخند زیبا وضعیتی است که فاصله و رابطه بین دندان های قدامی و لب ها رعایت شده باشد. فاصله کمتر یا بیش از حد استاندارد در زیبایی چهره اثر منفی می گذارد. در طراحی لبخند زیبا، بین لبه دندان های قدامی بالا تا لب بالا باید فاصله ای حدود ۳ تا ۴ میلیمتر وجود داشته باشد، در حالی که در بسیاری موارد این فاصله بیش از ۶ میلیمتر است.

با توجه به یک سری اصول خاص می توان جزئیات طراحی طرح لبخند را مطابق با استاندارد ها انجام داد و انجام این کار بدون تجربه و تخصص کافی سبب ناموزون شدن صورت بیمار می شود، به طوری که پایین آوردن بیش از حد لب بالا در طراحی لبخند نه تنها چهره فرد را زیبا نمی کند بلکه موجب می شود سن بیمار بیشتر به نظر برسد.

طراحی لبخند با استفاده از دانش ارتودنسی در دختران تا پیش از ۱۰-۱۱ سالگی و در پسران تا پیش از ۱۲-۱۳ سالگی دارای بیشترین احتمال موفقیت است.

 

دندانپزشكان گفتند: ميان تغيير رنگ دندان به زردي و نوشيدن چاي ارتباط زيادي وجود دارد.

به گزارش پايگاه اينترنتي عرب آنلاين، آن ها افزودند اين زردي دندان به راحتي با مزه مزه كردن آب و استفاده از مسواك از بين مي رود.
دندانپزشكان اضافه كردند چاي سرشار از فايده است و هر ليوان چاي مقدار زيادي ماده فلور در خود دارد كه باعث محكم شدن استخاون ها و دندان ها مي شود.

اين ماده همچنين فعاليت باكتري ها را كه دندان ها را مي پوسانند، كاهش مي دهد.
تحقيقات پيشين همچنين ثابت كرده است نوشيدن چاي تاثير زيادي در پيشگيري از پوكي استخوان مي شود.

 آیا هرگز فکر کرده اید که خمیردندان و مایع دهان شوی از کجا آمده اند؟ آیا فکر کرده اید که قبل از به وجود آمدن خمیر دندانهای امروزی، مردم برای شستن دندان از چه چیزی استفاده میکردند؟ اگر اینطور است، در اینجا اطلاعات جالب و تعجب انگیزی در این باره گردآوری کرده ایم که شما را به خواندن آن دعوت میکنیم.

بازگشت به دوران بودا
عمل تمیز نگهداشتن دهان به دوران باستان باز میگردد و در اکثر اقوام بزرگ آن دوران کاری رایج بوده است، اما یکی از قدیمی ترین مدارک نوشتاری مربوط به آن در متون مذهبی دوران بودا است که در آن به خلال دندان اشاره شده است. در این متن آمده است که در میان دستورات بهداشتی او، استفاده از خلال دندان توصیه شده است.

در قرون 79-23 قبل از میلاد، بهداشت دهان شامل موارد زیر بود:
• نوشیدن شیر بز برای داشتن نفس خوشبو.
• خاکستر حاصل از سوزاندن سر موش، خرگوش، گرگ و سم گاو نر و پای بز را برای سلامت لثه مفید میدانستند!
• درآوردن استخوانهای موجود در مدفوع گرگ و پوشیدن آنها(به صورت گردنبند، دگمه یا موارد مشابه) از شخص در برابر دندان درد محافظت میکند.
• سه مرتبه در سال شستن دندان با خون لاکپشت موجب میشود که به دندان درد دچار نشوید.
• مواد دهان شویه هم یا از شراب سفید خالص بود، یا ( خودتان را برای شنیدن این یکی آماده کنید!) ادرار کهنه که اصلا برای این منظور نگه داری میشد. بالاخره قرن بیست و یکم
در قرن حاضر، هنوز تغییری در آخرین دستاوردهای دهه نود به وجود نیامده است و تنها میتوان به انواع مواد سفید کننده دندان که به بعضی از خمیر دندانها اضافه میشود اشاره نمود.

ما اشاره به قدیمی ترین فرمول خمیر دندان را در آخر مطلب انجام میدهیم. این فرمول که مربوط به بیش از 1500 سال قبل از پدید آمدن خمیر دندان کلگیت Colgateدر سال 1873 است، بر روی یک ورق پاپیروس نوشته شده است. این محصول که پودری برای دندانهای سفید و بی نقص نامیده شده است، زمانی که که با بزاغ دهان مخلوط میشود، خمیری سالم پدید می آورد و دستور تهیه آن از این قرار است:

یک درخما (میزانی برابر یک صدم اونس) سنگ نمک، دو درخما نعنا، یک درخما گل نرگس خشک شده و بیست دانه فلفل
این مواد باید همه کوبیده شده و یا یکدیگر مخلوط شوند.

بنا به گفته یک دندان پزشک اطریشی که آنرا امتحان کرده بود نتیجه، خمیری است تند که موجب خونریزی خفیف لثه میشود اما بر بسیاری از خمیر دندانهای جدید برتری دارد.

• وجود این خاصیت در خمیر دندان موجب ساییده شدن و پاک شدن باقی مانده غذا و جرمهای موجود بر روی دندان میشود.
• ماده ساینده موجود در خمیر دندان دیکلسیم فسفات دی هیدرات نام دارد و یک پنجم کل لوله خمیر دندان را تشکیل میدهد.
• ماده اصلی دیگر خمیر دندان، نوعی چسب است که از آب و موادی برای راحت پخش شدن خمیر در دهان تشکیل شده است و این مواد شوینده سازنده کف و دلیل براق شدن دندانها هستند.
• طعم خمیر دندان از گیاهانی چون نعنا، دارچین و پونه گرفته میشود و شیرینی آن بر اثر استفاده از شیرین کننده های مصنوعی است.
• قبل از اختراع خمیر دندان، مردم از هر چیز خشک و زبری برای تمیز کردن دندان استفاده می کردند. این موارد شامل پوست تخم مرغ خرد شده، پودر سنگ خاراپا سنگ پا سم حیوانات استفاده می کردند.
• قبل از به وجود آمدن مسواک، مردم از انگشت خود یا ترکه و شاخه های جوان انواع درخت استفاده می کردند (که در عربستان همچنان رواج دارد)
• بسیاری از مردم در زمان هایی که شستن دندان چندان معمول نبود، مردم اگر دندانی داشتند، سیاه و فاسد بود و از جمله مشهورترین این افراد می توان از ملکه الیزابت اول نام برد.